DÒNG ĐỜI CHÌM NỔI – CÁN BỘ XDNT – NGUYỄN NHƠN
Thứ Năm, 25 Tháng Sáu 20204:00 CH
DÒNG ĐỜI CHÌM NỔI – CÁN BỘ XDNT
“lo dựng Ấp xây làng”
Gouverner, c’est prévoir
Lo đây là lo liệu
Lập kế hoạch để thi hành
Chương trình Lập Ấp của Chánh phủ
Rồi hướng dẫn, chỉ huy
Đoàn cán bộ Xây dựng Nông thôn
thi hành việc xây dựng Ấp
Nói thì nghe gọn bân
Thục hiên đổ mồ hôi, sôi nước mắt
có khi đêm về bị vc đột kích … đổ máu!
Kế lo lập “Hương Ước”
Sách có chữ:
“ Phép vua thua lệ làng “
Lệ làng gốc từ Hương Ước
Là Hiến pháp của Làng
Do dân làng soạn thảo dựng lên
Ngày nay là Nguyên tắc Tự trị Xã Thôn
Bản mẫu do Bộ Nội vụ soạn thảo
Đoàn cán bộ Xây dựng Nông thôn
Căn cứ vào đó tổ chức cho dân làng
Học tập – Thông hiểu và Thực hiện
Nhà Họp dân dựng lên
Thể hiện lại truyền thống “CÁI ĐÌNH”
Ngày xưa Đình Làng
Là nơi Kỳ háo họp bàn việc Làng việc nước
Về sau chỉ còn lo việc tế lễ, cầu an
Nay ta làm lại theo kiểu mới
Xây dựng “ Nhà Họp Dân “
thay cho Đình Làng
Phó Biên Hòa nẫy ra sáng kiến:
Dùng ngân khoản xây Nhà họp dân
tu bổ tiền đình Đình Ấp
và xây nhà Họp Dân
bên khoảng sân Đình
Bên trong tế lễ – Bên ngoài họp dân
Đọc thêm Truyền thống Cái Đình – Kim Định
Rồi TỈNH ĐIỀN ta lập
Năm chục nhà qui thành một khối
Một giếng khơi dùng chung
Đất cấp cho ba mẫu mỗi nhà
Lo tài bồi sinh sống
No ấm kế dài lâu
Đây là thực thi
Chánh sách Khẩn Hoang Lập Ấp
của Chánh phủ
Tỉnh Biên Hòa có Khu Khẩn Hoang Lập Ấp
xã Thái Thiện, Quận Long Thành
Phó Tỉnh trưởng kiêm nhiệm
Chỉ Huy Trưởng
Ban đầu, kế hoạch chỉ dành cho
15 ngàn dân nghèo Miền Trung
vào định cư khai khẩn
Về sau có cả 500 gia đình cựu quân nhân
nghèo ở Sài Gòn
Và thiếm xực vài ngàn dân tị nạn
từ Bình Long, An Lộc anh dũng
Nhà nước đã ủi quang cho mỗi gia đình
nửa mẫu đất để canh tác
Khi lập bản đồ Khu gia cư
Hổng hiểu sao phúc đáo tâm linh
Mấy ông nhỏ ban chỉ huy Khu
vẽ ra thành hình chữ nhựt
Mỗi khu gồm 50 hộ dân
Với một giếng khơi dùng chung
Sau nầy đi tù cải tạo dìa
Đọc bộ Việt Nho Kim Định
mới biết là theo quan niệm
TĨNH ĐIỀN
NƯỚC MẮT TRẺ THƠ
Và NHỮNG NGƯỜI ĐÃI NGỌC
Viết nhân ngày kỷ niệm Hai Bà Trưng và
20 năm mất nước.
Dẫn: Để ghi nhớ Một thời Những Chàng Trai Hành
Chánh sát cánh cùng Đoàn Cán Bộ Áo Đen XDNT
cùng nhau dựng Ấp, xây Làng
Chương trình văn nghệ nhân ngày kỷ niệm Hai Bà Trưng năm nay do Hội Phụ Nữ Hải Ngoại tổ chức được khởi đầu bằng bài hát Làng tôi do cháu gái 7 tuổi trình diễn:
Làng tôi có cây đa cao ngất tầng xanh
Có sông sâu lơ lững vờn quanh…
Nhìn cánh chim non lạc đàn, run rẩy chim chíp tiếng kêu thương nhớ Làng, nhớ Tổ đã khó kìm nước mắt. Kịp khi vừa dứt bài ca, cháu bé oà khóc, kêu lên vì cháu nhớ Ngoại, thì cũng đành khóc oà cùng với cháu bé. Khóc không phải vì nhớ Ngoại, vì Ngoại của người viết đã mất từ lâu, mà khóc thương cho cháu bé, vì đâu nên nỗi? Phải chi người lớn đều ngu hèn cả lũ như gần đây người ta muốn khơi gợi lại những lỗi lầm xưa cũ thì cũng đã đành. Đàng này còn có hàng vạn người âm thầm đãi ngọc ngày trước, sao không lý tới. Tôi muốn nói về những người bền bỉ giữ làng, dựng ấp: Các chiến sĩ áo đen Xây Dựng Nông Thôn.
Họ vốn là những người trai làng chất phác, học vấn tuy ít ỏi, nhưng đức tính cần cù, nhẫn nại, lòng ngay thật có thừa, cho nên được giao cho công việc truy tầm lại dấu tích đẹp đẽ của cha ông ngày trước.
Hương Ước: Một cố gắng tái hiện truyền thống Dân tộc “Phép vua thua lệ làng”
Sau khi cùng với dân làng đổ mồ hôi, nước mắt, kể cả nhiều khi đổ máu nữa, đề cùng nhau dựng nên hàng rào phòng thủ Ấp, người cán bộ áo đen liền xúc tiến việc tổ chức đội ngũ Nhân dân tự vệ để giữ làng, giữ ấp, chống lại sự xâm nhập, quấy phá của du kích V.C. Hai công tác này làm xong thì coi như đã hoàn thành mục tiêu “Tự Phòng”. Bây giờ là lúc tiến hành mục tiêu “Tự Quản” trong đó công tác xây dựng “Hương Ước” là chủ yếu. Nước có Hiến Pháp, Làng có Hương Ước. Hiến pháp là luật pháp tối cao của Quốc Gia. Hương Ước là giềng mối của đời sống dân làng. Đó là bản văn ghi lại những nghĩa vụ và quyền lợi, những mỹ tục lâu đời, những điều cấm kỵ đặc trưng của địa phương, do dân làng long trọng kết ước với nhau. Việc làm tuy chưa đuợc hoàn mỹ, vẫn là một cố gắng thể hiện lại một nét đẹp của truyền thống thôn làng Việt Nam: Truyền thống địa phương phân quyền theo đạo lý riêng của Việt tộc.
Trung tâm Cộng đồng hay Nhà họp dân: Trở về với Truyền thống “Cái Đình”
Ngày xưa Đình làng là nơi để cho Kỳ mục và dân làng họp bàn việc làng, việc nước. Cũng là nới hội hè, đình đám vui chơi trong những ngày lễ hội truyền thống. Về sau, lênh đênh theo vận nước nổi trôi, hết thực dân rồi chiến tranh, Đình làng chỉ còn là nơi thờ tự, Xuân Thu nhị kỳ tế lễ. Để bổ sung phần mất mát trọng yếu đó, chương trình Xây Dựng Nông Thôn đề ra công tác xây dựng Trung tâm cộng đồng mà dân làng gọi bằng cái tên rất Việt Nam là Nhà Họp Dân. Người viết có một kinh nghiệm lý thú về sự kết hợp hài hoà giữa hai kiến trúc cũ mới đó khi đồng ý để cho đoàn cán bộ áo đen thỏa thuận với Ban Hội Hương dùng vật liệu và ngân khoản của chương trình XDNT thực hiện dự án mở rộng tiền đình của Đình làng thành Nhà Họp Dân. Sự kết hợp hài hoà đó đã đem lại đầy đủ công năng, tính chất dân chủ truyền thống của triết thuyết “Cái Đình” cổ truyền. Mô hình tốt đẹp đó chưa kịp mở rộng ra thì lũ giặc Cộng tràn về, xua đuổi dân làng ra khỏi nơi họp hành, thờ tự, để rồi biến chỗ biểu tượng truyền thống thôn làng đó thành nơi sản xuất hàng hoá: Đó mới là tội ác lớn lao, hủy hoại truyền thống Dân Tộc.
Khẩn hoang, lập ấp: Tái hiện mô thức “Tỉnh điền”
Nếu hiểu rằng Tỉnh điền là phương cách thực hiện nguyên lý quân phân tài sản thuở xưa, thì trong hiện đại, đó là chủ trương hữu sản hóa đại chúng. Đệ Nhất Cộng Hòa có chương trình hữu sản hoá tài xế xe Taxi, tức là chương trình bán trả góp xe taxi cho người lái xe thuê. Đệ Nhị Cộng hòa có chương trình “người cày có ruộng”, tức là hữu sản hoá nông dân cày thuê bằng cách truất hữu điền chủ lớn, chia cho nông dân mỗi gia đình 3 mẫu. Khẩn hoang, lập ấp là kế hoạch nối tiếp của chương trình người cày có ruộng , nhằm tái định cư và hữu sản hoá người dân nghèo ở những vùng thiếu đất canh tác, ví dụ như các Tỉnh miền Trung.
Hồi đó, mấy “ông nhỏ” phụ trách thiết kế chúng tôi đều là giới trẻ tân học nên chẳng có “vị” nào tận mắt thấy cái đồ hình “Tỉnh điền” xưa. Vậy mà khi bắt tay vào việc, chẳng biết mày mò thế nào mà vẽ ra được bản đồ án gần đúng với mô hình Tỉnh điền, mà về sau nầy, khi ở tù V.C. ra, có dịp đọc bộ Triết lý Việt nho của Giáo sư Kim Định mới so sánh nhận ra được. Về hình thức thì mô hình đó cũng đơn giản thôi, chủ yếu là cứ 50 hộ dân cư qui lại thành một khu gia cư, giữa khu cho đào một giếng nước công cộng. Kế hoạch đơn giản có vậy thôi, nhưng khi thực hiện là gian nan lắm. Từ khi khảo sát địa điểm đã có nguy cơ lãnh đạn bắn sẻ của du kích V.C. rồi. Đến khi bắt đầu ủi hoang lập khu gia cư, thì chỉ riêng một khu định cư Thái Thiện, Long Thành thôi, V.C. đột kích bắn cháy liền một lúc 6 chiếc xe ủi đất. Tiểu khu liền thảy vào nguyên một Tiểu đoàn Địa phương quân mở đường ủi tiếp. Mặt quân sự đã vậy, công việc quản trị dân sự cũng gay go không kém. Lớp lo đối phó với những hoang mang giao động của người dân khẩn hoang, lớp lo trấn an những nghi ngại về đất đai đối với người dân sở tại. Hồi đó hầu như phải tập trung cả Tỉnh đoàn cán bộ XDNT về khu này công tác. May nhờ sự tận tụy của đoàn cán bộ áo đen, mọi việc được tiến hành êm ả. Đời sống của người dân khẩn hoang vừa mới ổn định, nhà cửa xây dựng khang trang, sắp khởi đầu canh tác vụ mùa đầu tiên, thì giặc cướp tràn đến, phá sập hết nhà cửa, đuổi gần 2 vạn dân trở về nguyên quán Miền Trung, tiếp tục sống đói nghèo cho mãn kiếp.
Trên đây là những mảnh ngọc truyền thống xưa do công khó của những người chiến sĩ áo đen đãi lọc. Khốn nỗi chất ngọc thì ít, mà chất bẩn vẫn tạp, sỏi cát trộn lẫn thì nhiều, nên chưa kịp trưng ra vẻ đẹp ngọc ngà, thì cơn cuồng phong quỷ Đỏ đã ập tới, cuốn phăng tất cả vừa người, vừa ngọc. Người đãi ngọc lầm than tù đày, rồi về sống âm thầm tủi nhục nơi quê cũ. Ngọc thì lại thêm một phen thất tán, tiêu trầm.
Nhân ngày lễ giỗ Hai Bà, lấy chút nước mắt trẻ thơ hòa cùng giòng dư lệ của lớp già, rửa qua lớp bụi thời gian, để cho sắc ngọc xưa chiếu lấp lánh một lúc trong lòng người tỵ nạn tha hương. Mong rằng những ai hiện nay đang đôn đáo tìm cầu loài ngọc giả phù hoa, khi còn khi mất, bình tâm nghĩ lại. Vẫn biết rằng công cuộc giật sập căn nhà Mát xít duy vật hiện nay là khó lắm, nhưng xin ai đó chớ thối chí chạy quanh, toan tìm đường thoả hiệp với giặc cướp. Cho dù chúng có để yên cho quý vị về Nước, dựng lại Nhà, thì căn nhà được xây trên nền móng “nửa Mát xít duy vật, nửa tư bản vụ lợi” đó, chỉ có thể xông lên độc khí hại người, chứ không thể nào là Ngôi nhà Việt Nam sáng sủa và thoáng đãng được. Nếu quý vị cứ quyết ý làm thế, thì chắc chắn sẽ có ngày thế hệ kế tiếp cháu bé 7 tuổi kể trên, sẽ một lần nữa cất tiếng khóc than vì nhớ “Bà cụ cố” thôi. Chi bằng chúng ta, muôn người như một, đồng lòng quyết ý, xúm nhau vừa gây áp lực ở hải ngoại, vừa cổ võ tinh thần tranh đấu đòi Dân sinh, Dân chủ của đồng bào trong nước. Nếu cứ trì chí, nhẫn nại như vậy cho đến khi bọn giặc cướp vì tranh ăn, xấu xé lẫn nhau, thì chúng ta cũng có cơ hội phá sập một lần căn nhà “Xã nghĩa” ma quỷ đó, để cùng nhau xây dựng “Ngôi Thái Thất” tráng lệ của giống giòng Lạc Việt. Chỉ như vậy mới mong có ngày được nghe lại tiếng hoan ca của đàn trẻ thơ đồng vọng trên Quê Việt mến yêu:
Tết Trung thu đốt đèn đi chơi
Em đốt đèn đi khắp phố phường
Đèn ông Sao với đèn Cá chép
Đèn Thiên nga với đèn Bươm bướm
Em đốt đèn nầy dưới trăng Rằm
Mong lắm vậy thay!
Nguyễn Nhơn
3-1995
