Tin của các báo châu Âu hôm 19/03/2022 nói trung tướng Andrei Mordvichev, tư lệnh Quân đoàn hỗn hợp số 8, bị chết trong chiến trận ở Chornobaivka, gần Kherson.
Nếu tin này được phía Nga xác nhận thì đây là cấp chỉ huy cao nhất của Nga tử trận tại Ukraine trong cuộc xâm lăng do TT Putin chủ xướng.
Cho đến nay, đã có 4 thiếu tướng Nga bị giết, theo phía Ukraine.
Đó là thiếu tướng Oleg Mityaev, tư lệnh sư đoàn xạ thủ cơ giới 150 (150th Motor Rifle Division), người từng có thành tích chiến đấu ở Syria. Xác ông được quân Ukraine tìm thấy ngay vệ đường ở Mariupol. Cầu vai mang hàm thiếu tướng “được tìm thấy gần đó”, gợi ý thân thể người đàn ông không toàn vẹn.
Trước đó, tin của phía Ukraine nêu ra nói các thiếu tướng của Nga, Vitaly Gerasimov, Andrei Kolesnikov và Andrei Sukhovetsky đều đã bị giết trong chiến trận.
Con số các cấp tá, từ đại tá chỉ huy lữ đoàn, tiểu đoàn tới đại uý chỉ huy các đơn vị dù, an ninh quân đội của Nga bị giết trong cuộc chiến ở Ukraine còn cao hơn, không dưới 13 người.
Tin hôm thứ Năm tuần qua từ Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine cho hay đại tá Sergey Sukharev, lữ đoàn trưởng dù 331 bị họ giết.
Các nguồn Ukraine và Nga, gồm cả lời chia buồn trên mạng xã hội của sĩ quan Nga, nêu tên một số đại tá, trung tá Nga tử trận.
Đại tá dù Konstantin Zezevsky, Trung tá Yuri Agarkov (cả hai cùng bị giết một lúc); Trung tá Dmitry Safronov (thủy quân lục chiến); trung tá Denis Glebov (quân dù); Đại tá Sergei Porokhnya (công binh).
Đại uý Alexander Shokun, thuộc trung đoàn dù xung kích 11, đã bị giết cùng gần 100 binh sĩ chỉ trong một đợt tấn công.
Trong số quân Nga thiệt mạng có Georgy Dudorov, 23 tuổi, con trai một đồng nghiệp KGB thân cận với TT Putin.
Ngoài ra, có tin thiếu tướng Magomed Tushayev, tư lệnh một sư đoàn của Chechnya cũng đã bị phía Ukraine giết nhưng vì ông ta là người Chechnya nên các báo châu Âu không tính vào số “tướng Nga tử trận”.
Theo một số báo Anh và châu Âu, Vladimir Zhonga, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn tân phát-xít Nga (Sparta Battalion, được Kremlin hỗ trợ), đã bị giết ở Volnovakha.
Bên cạnh các tướng tử trận, quân đội Nga còn “mất tướng” vì bị tổng thống sa thải hoặc bắt giữ.
Các tin tuần trước nói có tám sĩ quan cao cấp, mang hàm tướng đã bị sa thải.
Gần đây nhất, trung tướng Roman Gavrilov, 45 tuổi, bị Kremlin bắt vì “tiết lộ tin tức chiến sự”, theo một số báo châu Âu nhưng nguồn tin Nga chỉ nói tướng Gavrilov, Phó tư lệnh Cận vệ Quốc gia (Rosgvardia) “bị sa thải”.
Trước đó, hai nhân vật lãnh đạo ngành an ninh FSB khét tiếng cũng bị TT Putin bắt. Ông Sergei Beseda, Cục trưởg Cục V, tình báo ngoại tuyến của FSB và người phó, bị bắt vì thu thập thông tin sai lạc về tình hình Ukraine.
Các báo châu Âu tuy vậy cho rằng lỗi không phải của họ mà vì hệ thống thông tin tình báo Nga quá kém ở Ukraine.
Phía Ukraine thu thanh được lời các sĩ quan an ninh FSB Nga tại vùng Kharkiv nói chuyện qua SIM card đánh cắp ở cửa hàng của Ukraine vì hệ thống liên lạc mã hóa của Nga bị hỏng.
Một đại uý của an ninh quân đội Nga (GRU), Alexey Glushchak, 31 tuổi, cũng đã bị Ukraine giết trong chiến trận.
Hai cách giải thích vì sao ‘tướng Nga chết’
Một cách giải thích Nga chết nhiều tướng là vì họ phải ra tiền tuyến chỉ đạo trực tiếp, do tinh thần quân lính bị xuống, hoặc do thông tin liên lạc tồi tệ, nên dễ trúng tên bay đạn lạc.
Tuy thế, vụ thiếu tướng dù Andrei Sukhovetsky bị quân Ukraine bắn tỉa chết tại trận hôm 28/02 gợi ý rằng dù ít quân hơn, phía Ukraine có những ưu thế nhất định về trinh sát.
Các báo quân sự Hoa Kỳ đang cố gắng tìm hiểu vì sao cấp tướng, tá của Nga chết nhiều như vậy.
Quân Mỹ thường “giữ tướng ở tuyến sau” và trong nhiều cuộc chiến họ chưa từng bị chết tướng tại chiến trường.
Ví dụ, năm 2014, thiếu tướng Harold Greene chết tại Kabul do một người lính đồng minh Afghanistan xả súng bắn quân Mỹ vì căm thù.
Đây là vị tướng Mỹ duy nhất chết khi làm nhiệm vụ kể từ năm 1972, khi chuẩn đô đốc Rembrandt C. Robinson chết vì tai nạn trực thăng ở Vịnh Bắc Bộ ngày 8 tháng 5/1972. Hai năm trước, thiếu tướng George William Casey Sr., cũng chết trong tai nạn trực thăng ở Nam VN.
Tướng Mỹ duy nhất bị lực lượng cộng sản bắn chết là chuẩn tướng bộ binh William R. Bond, trúng đạn vào ngực vào tháng 4/1970 ở Nam Việt Nam.
Số tướng Nga liên tiếp chết bị đạn của đối phương vì thế đã đặt ra rất nhiều câu hỏi.
Jeffrey Edmonds, cựu giám đốc chuyên về Nga trong Hộ đồng An ninh Quốc gia Mỹ thời Barack Obama nói với trang Military.com rằng “sức ép chính trị từ Moscow có vẻ là nguyên nhân nhiều sĩ quan cao cấp của Nga phải xông ra tiền tuyến”.
Mục tiêu chính trị là phải chiếm bằng được các đô thị của Ukraine khiến họ phải ra trận, ông nói.
Tuy thế, có một cách giải thích khác là quân Ukraine dùng thông tin tình báo, trinh sát chiến trường, nhờ trình độ chiến tranh điện tử cao hơn mà “lùng và diệt” các cấp chỉ huy, tư lệnh của Nga khá hiệu quả.
Một bài hôm 17/03 có đoạn:
“Với tổn thất lớn như vậy, một số chuyên gia cho rằng các vị tướng này không chỉ đơn giản là ở sai chỗ, sai thời điểm mà nhiều khả năng Ukraine đang nhắm vào các sĩ quan cao cấp nhất của Nga.
“Tôi không nghĩ đây là một vụ tai nạn. Một vụ là tai nạn, nhưng nhiều vụ là chủ đích”, Rita Konaev, Đại học Georgetown nói.
Tờ Wall Street Journal trích lời một nguồn tin nội bộ từ phía Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine có một đội tình báo quân sự chuyên nhắm vào tầng lớp sĩ quan của Nga: “Họ tìm kiếm các tướng lĩnh, phi công, chỉ huy pháo binh.”
Theo bà Konaev, vì quân Ukraine ít hơn nên việc nhắm mục tiêu vào các cá nhân cấp cao có thể là một phần quan trọng của cuộc chiến thông tin.”
Một số tờ báo châu Âu nhắc lại khả năng do thám và định vị những nhân vật đối địch quan trọng của quân đội Hoa Kỳ.
Hồi tháng 1/2020, thiếu tướng Qasem Soleimani của Iran đã bị drone vũ trang do Hoa Kỳ bắn, giết chết khi bí mật tới Baghdad, Iraq.
Tuy không ai xác nhận liệu Hoa Kỳ hay đồng minh có chia sẻ tin tức tình báo cho Ukraine hay là không, các nguồn tin quân sự đánh giá rằng trong tám năm qua, từ sau 2014, quân đội Ukraine đã tiến bộ rất nhiều trong việc do thám từ trên không, nhờ cuộc chiến ở Donbass.
Drone Bayraktar-TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp đã tiêu diệt một số cấp chỉ huy của quân đội ly khai theo Nga ở vùng Donbass trong những năm qua.
