5 giờ trước
Matt Murphy
BBC News
Con tàu chở ngũ cốc đầu tiên đã rời cảng Ukraine theo thỏa thuận mang tính bước ngoặt với Nga.
Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine cho biết con tàu đã rời cảng Odesa ở miền nam vào sáng sớm thứ Hai theo giờ địa phương.
Nga phong tỏa các cảng của Ukraine kể từ tháng Hai, nhưng hai bên đã đạt thỏa thuận để nối lại các chuyến hàng.
Người ta hy vọng thỏa thuận này sẽ xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu và hạ giá ngũ cốc.
Thổ Nhĩ Kỳ cho biết con tàu mang cờ Sierra Leone, tàu Razoni, sẽ cập cảng Tripoli ở Lebanon, và cho biết thêm rằng các chuyến hàng tiếp theo đã được lên kế hoạch trong những tuần tới.
Trung tâm Điều phối chung, được thành lập tại Istanbul theo thỏa thuận, cho biết con tàu đang chở khoảng 26.000 tấn ngô và dự kiến sẽ đến vùng biển Thổ Nhĩ Kỳ để kiểm tra vào thứ Ba.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hoan nghênh việc tàu rời cảng và ca ngợi Thổ Nhĩ Kỳ về vai trò của họ trong việc thực hiện thỏa thuận.
“Hôm nay Ukraine, cùng với các đối tác, thực hiện một bước nữa để ngăn chặn nạn đói trên thế giới,” Bộ trưởng Cơ sở Hạ tầng Ukraine Alexander Kubrakov viết trên Facebook.
“Việc mở cửa các cảng sẽ cung cấp ít nhất 1 tỷ USD doanh thu ngoại hối cho nền kinh tế và là cơ hội cho ngành nông nghiệp lên kế hoạch cho năm tới.”
Ông Kubrakov nói thêm rằng 16 tàu khác đang chờ khởi hành tại các cảng của Vùng Odesa trong những tuần tới.
Thỏa thuận tháng trước – do LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian – mất hai tháng để đạt được và dự kiến kéo dài trong 120 ngày. Nó có thể được gia hạn nếu cả hai bên đồng ý.
Việc phong tỏa ngũ cốc của Ukraine đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu với các sản phẩm làm từ lúa mì như bánh mì và mì ống ngày càng đắt đỏ, đồng thời dầu ăn và phân bón cũng tăng giá.
Nga và Ukraine cùng chiếm gần một phần ba nguồn cung lúa mì toàn cầu. Năm 2019, Ukraine chiếm 16% nguồn cung ngô và 42% lượng dầu hướng dương của thế giới, theo số liệu của LHQ.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba gọi chuyến hàng là “sự cứu trợ cho thế giới” và kêu gọi Moscow “tôn trọng trách nhiệm của mình trong thỏa thuận”.
Theo các điều khoản của thỏa thuận, Nga đồng ý không nhắm vào các cảng trong khi các chuyến hàng đang vận chuyển và Ukraine đồng ý rằng tàu hải quân của họ sẽ hướng dẫn các tàu chở hàng đi qua vùng biển có thả ngư lôi.
Thổ Nhĩ Kỳ – được LHQ hỗ trợ – sẽ kiểm tra các tàu, nhằm xoa dịu lo ngại của Nga về việc chở lậu vũ khí.
Ba cảng ở miền nam Ukraine – Odesa, Chornomorsk và Pivdenny – dự kiến sẽ là đầu mối xuất khẩu.
Thỏa thuận tháng trước đã rơi vào hỗn loạn chưa đầy 24 giờ sau khi có thông tin Nga phóng hai tên lửa vào cảng Odesa.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng cuộc tấn công cho thấy không thể tin tưởng Moscow sẽ tuân theo thỏa thuận.
Nhưng Điện Kremlin cho biết cuộc tấn công nhằm vào một tàu hải quân Ukraine đang cập cảng và khẳng định vụ tấn công không ảnh hưởng đến thỏa thuận.
Nghị sĩ Odesa Oleksiy Goncharenko nói với BBC rằng ông mong đợi các chuyến hàng sẽ tiếp tục từ các cảng khác vào thứ Ba nhưng cảnh báo Nga có thể cố gắng ngăn cản chúng bằng các hành động quân sự tiếp theo.
“Chúng ta thấy những cuộc tấn công tên lửa khủng khiếp này nhằm vào Odesa trong những ngày qua – đó chỉ là nỗ lực của họ nhằm tăng rủi ro cho chủ tàu, cho thủy thủ đoàn, chứ không phải cho Odesa,” ông nói
