February 7, 2023
Theo giới khoa học, nguyên nhân trận động đất hôm 6/2 gây thương vong lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đến từ cả yếu tố tự nhiên lẫn con người.
Trận động đất xảy ra hôm 6/2 đã cướp đi sinh mạng của 4.365. người tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, khi thời tiết khắc nghiệt làm cản trở công tác cứu hộ và tìm kiếm người sống sót.
Trận động đất mạnh 7,8 độ đã làm sập các khu chung cư ở các thành phố Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi khiến mọi thứ khó khăn hơn với hàng triệu người Syria đã đối mặt với chiến tranh nhiều năm.
Trận động đất này xảy ra trước khi Mặt Trời mọc, sau đó có thêm một trận động đất khác vào đầu giờ chiều.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, số người chết được ghi nhận lên tới 2.921, trong khi có hơn 15.834 người bị thương, theo Cơ quan quản lý thảm họa và khẩn cấp (AFAD).
Đường truyền Internet kém và nhiều con đường bị hư hỏng ở một số thành phố bị ảnh hưởng nặng nề nhất tại miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ đã cản trợ công tác đánh giá và giải quyết hậu quả trận động đất, Reuters đưa tin.
Trong khi đó, nhiệt độ ở một số khu vực dự kiến giảm xuống dưới 0 độ C trong đêm, ảnh hưởng tới tình trạng của những người mắc kẹt dưới đống đổ nát hoặc người vô gia cư.
Mưa đã rơi vào hôm 6/2 sau khi nước này chứng kiến bão tuyết cuối tuần qua.
Về phía Syria, ít nhất 1.444 người thiệt mạng, trong khi khoảng 3.500 người bị thương.
Liên Hợp Quốc cho biết 4,1 triệu người ở Syria – nhiều người trong số họ phải di dời do xung đột và sống trong các trại – phụ thuộc vào viện trợ nhân đạo xuyên biên giới ở tây bắc Syria và các nỗ lực hỗ trợ quốc tế.
“Cộng đồng người Syria đồng thời cũng bị ảnh hưởng bởi đợt bùng phát dịch tả và các điều kiện thời tiết mùa đông khắc nghiệt, bao gồm mưa lớn và tuyết vào cuối tuần”, người phát ngôn Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric nói.
Raed al-Saleh thuộc White Helmets – dịch vụ cứu hộ tại khu vực do nhóm này nắm giữ – cho biết họ đang “chạy đua với thời gian cứu sống nhiều người dưới đống đổ nát”.
Truyền hình nhà nước Syria chiếu cảnh các đội cứu hộ tìm kiếm trong mưa lớn và mưa đá.
Văn phòng tổng thống cho biết ông Bashar al-Assad đã tổ chức cuộc họp nội các khẩn cấp xem xét thiệt hại và thảo luận những bước tiếp theo.
Đây là trận động đất lớn, có cường độ lên tới 7,8 độ. Chấn tiêu của vụ động đất cũng khá nông (chỉ khoảng 18 km), gây ra thiệt hại lớn với các tòa nhà trên mặt đất, BBC cho biết.
“Nếu xét đến các trận động đất chết chóc nhất năm trong 10 năm trở lại đây, chỉ có hai năm trận động đất đó có cường độ tương tự”, giáo sư Joanna Faure Walker, chuyên gia về giảm thiểu thiệt hại do thảm họa tại trường University College London (UCL), chỉ ra.
Trong khi đó, trên tài khoản Twitter cá nhân, tiến sĩ Susan Hough, chuyên gia địa chấn học của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), cho rằng yếu tố độ sâu và vị trí của trận động đất có thể giải thích tốt hơn cho thiệt hại mà Thổ Nhĩ Kỳ và Syria phải chịu đựng.
“Thế giới đã thấy nhiều trận động đất có cường độ mạnh hơn trong 10-20 năm qua”, bà Hough viết. “Nhưng các trận động đất xấp xỉ 8 độ ít xảy ra ở các khu vực đứt gãy ngang nông. Do gần các trung tâm dân cư, động đất có thể đặc biệt nguy hiểm”.
Dù vậy, cường độ hay vị trí của động đất không phải nguyên nhân duy nhất. Con số tử vong lớn còn đến từ việc trận động đất xảy ra vào đầu giờ sáng, khi mọi người đang ngủ trong nhà.
Bên cạnh đó, sự thiếu kiên cố của cơ sở hạ tầng địa phương cũng là một nhân tố cần tính đến.
“Điều không may mắn là các công trình chống động đất chỉ xuất hiện rải rác ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ – và đặc biệt là Syria”, tiến sĩ Carmen Solana, chuyên gia tại Đại học Portsmouth, Anh, nói.
“Do đó, việc cứu nạn chủ yếu dựa vào khả năng ứng phó. 24 giờ sắp tới là quãng thời gian quyết định để tìm kiếm những người sống sót. Sau 48 giờ, số người sống sót sẽ giảm nhanh chóng”, bà Solana cho biết thêm.
Khu vực xảy ra thảm họa cũng chưa từng gặp phải trận động đất lớn nào trong hơn 200 năm. Các nhà khoa học cũng không nhận thấy chỉ dấu nào về khả năng xảy ra trận động đất lần này. Do đó, cả chính quyền lẫn người dân đều bị bất ngờ khi thảm họa ập đến.
