June 24, 2023
Tổng thống Nga đang đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với việc nắm giữ quyền lực trong suốt 23 năm ông điều hành nhà nước hạt nhân.
Và thật đáng kinh ngạc khi chứng kiến sự chuyên quyền mà Putin đã duy trì trong suốt thời gian qua có nguy cơ sụp đổ chỉ sau một đêm.
Lâu nay, những người chỉ trích Putin chỉ đơn giản là biến mất, hoặc rơi ra khỏi cửa sổ, hoặc bị đầu độc một cách dã man. Tuy nhiên, giờ đây, quân đội lớn thứ năm trên thế giới đang phải đối mặt với một ngày cuối tuần mà có binh biến từ bên trong, với việc một tập đoàn lính đánh thuê quay súng vào Bộ Quốc phòng.
Chúng ta đã quá quen với việc coi Putin là một nhà chiến thuật bậc thầy, đến nỗi những phát súng mở đầu về sự bất tuân của thủ lĩnh Wagner, Yevgeny Prigozhin, đôi khi bị đánh giá là một đòn nhử – một nỗ lực của Putin để giữ các tướng lĩnh cảnh giác với những lời chỉ trích.
Nhưng những gì chúng ta đang chứng kiến hôm 24/6 – với việc Putin buộc phải thừa nhận rằng Rostov-on-Don, trung tâm quân sự đã nằm ngoài tầm kiểm soát của ông.
Có khả năng các đơn vị của Wagner đã lên kế hoạch cho việc này trong một thời gian.
Một cuộc không kích nhắm vào doanh trại Wagner trong rừng, được cho là do Bộ Quốc phòng Nga gây ra chỉ vài giờ sau khi Prigozhin mổ xẻ nguyên nhân của cuộc chiến Ukraine.
Ông Prigozhin nói lên một phần sự thật: Nga không bị NATO đe dọa tấn công và người Nga không có nguy cơ bị khủng bố. Sự lừa dối duy nhất mà ông cho là ám chỉ quan chức quốc phòng Nga đứng sau kế hoạch xâm lược chứ không phải bản thân Putin.
Sau đó, lực lượng của Wagner đã tập hợp lại rất nhanh và nhanh chóng tiến vào Rostov. Điều đó khó có thể thực hiện một cách tự phát trong một sớm một chiều.
Có lẽ Prigozhin từng mơ tưởng rằng mình có thể tạo áp lực Putin phải thay ghế bộ trưởng quốc phòng của Sergei Shoigu, người bị Wagner công khai chỉ trích trong nhiều tháng.
Nhưng bài phát biểu của Putin vào sáng 24/6 đã xóa bỏ viễn cảnh đó. Đây hiện là một sự lựa chọn hiện sinh cho giới tinh hoa của Nga – giữa chế độ không còn vững chãi và trùm lính đánh thuê quyết lật tẩy chủ nhân của mình.
Đó cũng là thời điểm then chốt đối với quân đội Nga. Vài năm trước, những lời chỉ trích nhẹ nhàng của Prigozhin đã khiến ông bị đuổi đi.
Nhưng bây giờ ông đang tiến tới mà không có ai ngăn cản, thậm chí đặt mục tiêu công khai là hành quân đến Moscow. Lực lượng đặc nhiệm của Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) đang ở đâu? Bị thiệt hại bởi chiến tranh, hay không muốn đối đầu với những đồng đội có vũ trang và kinh nghiệm của Wagner?
Đây không phải là lần đầu tiên trong mùa xuân này, chúng ta thấy Moscow có vẻ yếu ớt.
Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào Điện Kremlin hồi tháng 5 hẳn đã khiến giới tinh hoa xung quanh Putin đặt câu hỏi làm thế quái nào mà hệ thống phòng thủ của Moscow lại yếu ớt đến vậy.
Vài ngày sau, vùng ven Moscow đã trở thành mục tiêu của nhiều máy bay không người lái hơn.
Đối với giới tài phiệt ở Nga, sự kiện binh biến sẽ loại bỏ bất kỳ câu hỏi nào về việc liệu họ có nên nghi ngờ về khả năng tại vị của Putin hay không.
Ukraine trước mắt có thể sẽ ăn mừng trước các diễn biến của cuộc nổi dậy này ở Nga. Chí ít thì nó có thể sẽ thay đổi cục diện cuộc chiến theo hướng có lợi cho Kiev.
