Gia đình nhà hoạt động Châu Văn Khảm lo ngại số phận ông trong tù
- 11 tháng 6 2020
Gia đình ông Châu Văn Khảm, nhà hoạt động người Úc gốc Việt 70 tuổi, nói rằng bản án 12 năm tù là một án tử hình với ông, và sợ rằng họ sẽ không bao giờ gặp lại ông nữa, theo The Guardian.
Ông Khảm là một thành viên đảng Việt Tân về Việt Nam năm 2019 bị bắt, và bị kết án 12 năm tù về tội “khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân”.
Giới ủng hộ nhân quyền, luật sư và gia đình ông Châu Văn Khảm, nói rằng những cáo buộc chống lại ông là vô căn cứ và có động cơ chính trị, rằng phiên tòa xét xử ông cùng 5 bị cáo khác chỉ kéo dài một ngày là không công bằng, và vấn đề sức khỏe khiến ông khó mà sống sót trong lao tù.
Bà Trương Quỳnh Trang, vợ ông Khảm nói với The Guardian: “Xin vui lòng … mang ông ấy trở lại, mang ông ấy trở lại với tôi.”
Bà Trang cũng nói rằng ông Khảm là một người làm việc rất chăm chỉ, và ông không phạm tội ‘khủng bố’, và rằng ông xứng đáng được chính phủ Úc giúp đỡ.
Con trai ông Khảm là Daniel Châu nói với The Guardian rằng sức khỏe cha mình đã xuống dốc nghiêm trọng trong thời gian ngồi tù, và rằng việc ông bị biệt giam khiến gia đình càng lo ngại về sự sống còn của ông.
“Chúng tôi đã không thể nói chuyện trực tiếp với bố từ khi ông bị bắt vào 15/1. Tôi đã thấy ảnh ông trong phiên tòa, trông ông rất xanh xao. Mặc dù những người giam giữ ông nói là ông được điều trị, nhưng gương mặt ông trong phiên tòa cho thấy ông không khỏe chút nào.”
Bà Trang và luật sư người Úc Dan Phương Nguyen đã tới Canberra trong tuần này để gặp gỡ các nghị sĩ và đại diện của Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc. Bà Trang nói bà biết ơn sự quan tâm của chính phủ Úc tới trường hợp của chồng bà, và mong chính phủ Úc có thể mang lại một bước đột phá.
Bà Trang cũng nói gia đình bà sẽ chấp nhận lệnh trục xuất ông ngay lập tức và cam kết ông Khảm sẽ không bao giờ quay lại Việt Nam, để đổi lấy sự tự do của ông.
Trong nhà tù tại thành phố Hồ Chí Minh, ông Khảm chỉ được phép gặp một người họ hàng, em gái ông – sống ở Việt Nam – hai lần kể từ khi bị bắt. Cháu gái ông Khảm bay từ Úc sang Việt Nam để dự phiên xét xử đã bị từ chối không được thăm ông trong tù và cũng không được vào phòng xử án, theo The Guardian.
Ông Khảm sinh ra ở Việt Nam và phục vụ trong quân đội Việt Nam Cộng hòa trước năm 1975. Sau chiến tranh, ông Khảm từng bị đưa đi trại cải tạo trong ba năm, trước khi ông vượt biên tới Úc bằng tàu thủy năm 1983.
Ở Sydney, ông Khảm trở thành thợ làm bánh trong nhiều thập kỷ. Khi về hưu, ông Khảm trồng thanh long trong vườn để bán cho chợ địa phương, đồng thời trở thành nhà hoạt động ủng hộ dân chủ.
Ông cũng trở thành một thành viên tích cực của đảng Việt Tân tại Úc.
Ông Khảm mới chỉ gia nhập Việt Tân vào năm 2010, nhưng đã trở thành người tổ chức chính các cuộc biểu tình ủng hộ cải cách và dân chủ hóa ở Việt Nam.
Năm 2019, ông Khảm muốn về Việt Nam để gặp một số người ủng hộ dân chủ tại đây nhưng bị chính phủ Việt Nam từ chối visa. Sau đó ông mang theo một số tài liệu và vào Việt Nam qua Campuchia.
Ông Khảm đã gặp được một số nhà hoạt động ở Việt Nam, những người được cho là đang bị chính phủ theo dõi chặt chẽ.
Sau khi bị bắt, thoạt đầu ông Khảm bị cáo buộc âm mưu lật đổ chính quyền, sau đó thì giảm đi một chút, thành tội ‘khủng bố chống lại chính quyền nhân dân’.
Khung hình phạt nhất cho cả hai tội danh này đều là tử hình, nhưng tù nhiều năm vẫn là hình thức phổ biến nhất.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế và mở cửa cho mạng xã hội, chính phủ Việt Nam vẫn duy trì kiểm soát chặt thông tin và không nương tay với các chỉ trích chính trị trong và ngoài Việt Nam, bài báo của The Guardian bình luận.
Chính phủ Việt Nam mô tả Việt Tân là ‘tổ chức khủng bố’ trong khi Liên Hiệp Quốc mô tả đây là ‘tổ chức hòa bình ủng hộ cải cách dân chủ’.
Bộ Công an Việt Nam cho biết trong một tuyên bố rằng ông Khảm giữ một vị trí cấp cao trong đảng Việt Tâm tại New South Wales, và đã ‘tài trợ cho khủng bố’, đồng thời tuyển thành viên mới cho phong trào này.
“Đây là một trường hợp vi phạm an ninh quốc gia rất nghiêm trọng do những nhân vật chủ chốt của Việt Tân khởi xướng,” công tố viên nói tại phiên tòa.
Trong một bức thư gửi Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne, kêu gọi chính phủ Úc hành động mạnh mẽ hơn nữa vì quyền lợi của ông Khảm, Giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tại Úc Elaine Pearson chỉ ra những sai sót nghiêm trọng trong phiên tòa và bản án kết tội ông Khảm.
Bị bắt vào tháng 1/2019, ông Khảm không được phép gặp luật sư cho đến tháng Mười. Tất cả các cuộc họp của ông với các quan chức lãnh sự đã được ghi lại và được thực hiện với sự có mặt của giám thị trại giam và các quan chức chính phủ khác, Pearson viết. Không có bằng chứng nào được đưa ra trong các tài liệu của tòa án, hoặc trong phiên tòa xét xử ông, về bất kỳ kế hoạch nào của ông Khảm để tham gia vào các hoạt động bạo lực, lật đổ hoặc khủng bố.
Ngoài ra, phiên tòa xử ông Khảm cùng 5 bị cáo khác diễn ra trong vòng chỉ bốn tiếng rưỡi, chỉ đủ thời gian để đọc tên bị cáo và tội danh bị truy tố, không đủ thời gian để nghe trình bày chứng cứ và bào chữa. Và cả hội đồng xét xử đều là thành viên ĐCS Việt Nam, theo tường thuật của The Guardian.
Luật sư của ông Châu Văn Khảm tại Việt Nam, Nguyễn Văn Miếng, nói rằng tại phiên tòa, ông Khảm bày tỏ lòng yêu nước và rằng ông ‘không hề có y’ định khủng bố’.
“Công tố viên lấy việc ông Khảm là thành viên đảng Việt Tân để buộc ông tội khủng bố. Mức án tù cho tù nhân chính trị ngày càng nặng,” ông Miếng nói.
Ông Khảm đã có đơn kháng án, nhưng ông chưa hề được gặp luật sư để chuẩn bị cho việc này.
Trong khi đó, khả năng của chính phủ Úc trong việc hỗ trợ các công dân Úc bị bắt ở nước ngoài thường hạn chế, theo The Guardian.
Có mặt tại Hà Nội vào tháng 8/2019, thủ tướng Úc Morrison đã được hỏi trực tiếp về trường hợp của ông Châu, và của chính phủ Úc.
“Người Úc cần tuân thủ luật pháp của các quốc gia mà họ thăm viếng,” ông nói. “Họ không thể vào một quốc gia khác mà không tuân thủ luật pháp nơi đó, nhưng chúng tôi sẽ luôn tìm cách hỗ trợ công dân của mình trong những hoàn cảnh khó khăn này.”
Vụ bắt giữ ông Khảm diễn ra vào thời điểm nhạy cảm đối với các mối quan hệ của Úc ở Đông Nam Á. Trong bối cảnh mối quan hệ Úc- Trung Quốc căng thẳng kéo dài, với ý thức rằng ảnh hưởng và năng lực của Hoa Kỳ giảm dần trên khắp Châu Á Thái Bình Dương, Úc đang tìm cách củng cố mối quan hệ với các nước trong khu vực, đặc biệt là các đồng minh như Việt Nam, The Guardian bình luận.
Trong khi đó, con trai ông Khảm đã phát động một thỉnh nguyện thư trên Facebook cá nhân, kêu gọi chính phủ Úc can thiệp ngay lập tức để bảo vệ công dân của mình.
Chính quyền Việt Nam nói gì?
Đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam, Phó Phát ngôn Ngô Toàn Thắng cuối năm 2019 đã có trả lời chính thức báo giới trong nước về phiên tòa xử ông Châu Văn Khảm diễn ra ngày 11/11/2019.
Ông Thắng nói phiên xử ông Khảm và “đồng phạm thuộc thành viên tổ chức khủng bố Việt Tân đã diễn ra công khai, minh bạch, theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật Việt Nam, bảo đảm đầy đủ các quyền của các bị cáo. Đại diện Tổng Lãnh sự quán Úc tại TP HCM đã được giải thích rõ khi theo dõi phiên toà”, theo tường thuật của Người Lao Động.
Ông Thắng cũng nói rằng Việt Tân là “tổ chức khủng bố, đã nhiều lần đưa người và vũ khí xâm nhập Việt Nam với mục đích phá hoại, gây bạo động, kích động hận thù dân tộc và gây bất ổn xã hội” và thời gian gần đây có các hoạt động nhằm “lật đổ” chính quyền Việt Nam.
Tường thuật về phiên tòa ngày 11/11/2019, báo Thanh Niên cho hay ông Khảm bị kết án 12 năm tù về tội “khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân” theo Điều 113 Bộ luật Hình sự 2015 và sẽ bị trục xuất ngay khỏi Việt Nam sau khi mãn hạn tù.
Tờ này nói ông Khảm hoạt động theo chỉ đạo của chủ mưu là ông Đỗ Hoàng Điềm (56 tuổi, quốc tịch Mỹ). Ông Khảm nhập cảnh vào Campuchia hồi tháng 1/2019, sau đó sử dụng chứng minh nhân dân mang tên Chung Chính Phi “để xâm nhập bất hợp pháp vào Việt Nam” nhằm “lôi kéo, kết nạp” thêm các thành viên cho Việt Tân với mục đích “kích động biểu tình, chống phá nhà nước”.
Báo Nhân dân, cơ quan ngôn luận của ĐCSVN, trong một bài viết ngày 18/11/2019, nói rằng sau phiên tòa, “một số kẻ trong tổ chức khủng bố “Việt tân” lập tức la lối om sòm, vừa vu cáo Nhà nước Việt Nam, vừa đòi “trả tự do ngay lập tức” cho Châu Văn Khảm”, và nêu tên ông Phil Robertson, Phó Giám đốc khu vực châu Á Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, và dân biểu Chris Hayes của Úc.
Truyền thông Việt Nam dường như không đưa thêm thông tin gì mới về tình trạng của ông Khảm từ sau phiên tòa tới nay.
