Vitaly Shishov: Người đứng đầu nhóm lưu vong Belarus, chết ở Ukraine
một giờ trước
Người đứng đầu một tổ chức chuyên hỗ trợ những người chạy khỏi Belarus vừa được phát hiện đã chết ngay gần nhà ở Ukraine, nước láng giềng với Belarus.
Thi thể của ông Vitaly Shishov được tìm thấy trong một công viên ở Kyiv, một ngày sau khi ông không về nhà sau khi đi chạy bộ. Cảnh sát đã mở cuộc điều tra.
Trong khi đó, một vận động viên chạy nước rút người Belarus đang thi đấu tại Olympics Tokyo đã được Ba Lan cấp visa nhân đạo sau khi cô bày tỏ lo ngại về an toàn của bản thân.
Ông Shishov, đứng đầu tổ chức Belarusian House in Ukraine (BHU), giúp những người chạy khỏi Belarus vì bị cảnh sát đàn áp.
Ukraine, Ba Lan và Lithuania – các nước láng giềng Belarus – là điểm đến cho những người Belarus bỏ chạy vì lo bị kết án, sau khi Tổng thống Alexander Lukashenko được bầu lại hồi 2020 trong kỳ bầu cử gây tranh cãi.
Bạn bè của Shishov nói rằng ông bị theo dõi trong thời gian gần đây, nhà báo Tadeusz Gizcan viết trên Twitter hôm thứ hai.
Belarusian House in Ukraine là tổ chức hỗ trợ những người Belarus mới sang, giúp họ tìm nơi ở, việc làm và lời khuyên pháp lý, theo website của nhóm này.
Tại Olympic Tokyo, vận động viên chạy nước rút Krystina Timanovskava, 24 tuổi, được Ba Lan cấp visa nhân đạo sau khi cô cưỡng lại lệnh bắt cô về nước sớm của đoàn Olympic Belarus.
Cô nói cô đã bị ép ra sân bay vì chỉ trích các huấn luyện viên, và lên tiếng bày tỏ lo ngại cho an toàn của bản thân.
Hồi đầu năm, dư luận quốc tế phẫn nộ trước việc nhà báo đối lập Roman Protasevich và bạn gái bị bắt. Chuyến bay của hãng Ryanair mà hai người có mặt bị ép phải đổi hướng bay và hạ cánh ở Belarus.
Cảnh sát Ukraine nói họ đã tìm thấy điện thoại di động và các vận dụng cá nhân của ông Shishov ở hiện trường.
Họ yêu cầu những ai quen ông Shishov liên hệ và cung cấp thông tin về những tuần cuối đời của ông, về tình trạng tâm lý cũng như các mối đe dọa có thể có đối với ông.
Shishov ra khỏi nhà sáng thứ Hai và được cho là đi chạy bộ vì quần áo chạy bộ của ông không được tìm thấy ở nhà, đồng nghiệp của oogn tại Ngôi nhà Belarus ở Ukraine cho biết.
Đồng nghiệp của ông tự đi tìm ông ở các cánh rừng nơi ông thường đi chạy.
Yuri Shchuchko, một đồng nghiệp, nói với Current Time TV rằng cảnh sát cho biết ông Shishov có vết thâm trên mặt, ngụ ý ông đã bị đánh.
Ông Shchuchko nói lực lượng an ninh và cảnh sát đã từng cảnh báo riêng với BHU về các mối đe dạo với các nhà hoạt động.
“Họ nói chúng tôi phải tự lo cho mình vì mạng lưới KGB [mật vụ] Belarus hoạt động mạnh ở đây và điều gì cũng có thể xảy ra,” ông Shchuchko cho biết.
Tổ chức BHU nói trong một thông cáo: “Chúng tôi đã được các nguồn địa phương và các mối quen biết cảnh báo nhiều lần về các hành động gây hấn, thậm chí có thể cả bắt cóc và ám sát. Vitaly đã đáp lại những lời cảnh báo đó với lòng gan dạ và cả óc hài hước.”
Đàn áp phe đối lập
Cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng Tám năm ngoái là chất xúc tác dẫn đến việc chính phủ Lukashenko đàn áp phe đối lập mạnh tay. Ông đã nắm quyền từ năm 1994.
Các cuộc biểu tình lớn trên đường phố kéo dài trong nhiều tuần sau khi có kết quả bầu cử mà những người bất đồng và các chính phủ phương Tây nói đã có gian lận tạo lợi thế cho ông Lukashenko.
Các cuộc biểu tình bị cảnh sát dùng bạo lực đàn áp, và hàng ngàn người bị bắt giữ.
Từ đó, Liên Hiệp Quốc nói Belarus đã chứng kiến “một cuộc khủng hoảng nhân quyền chưa từng có”. LHQ và các tổ chức nhân quyền nói họ có nhiều thông tin về việc cảnh sát dùng bạo lực đàn áp người biểu tình, về các trường hợp người dân mất tung tích, cũng như các cáo buộc tra tấn.
Lãnh đạo phe đối lập bà Svetlana Tikhanovskaya tuyên bố thắng cử sau khi bà ra tranh cử thay chồng, người bị bắt vào tháng 3/2020.
Bà buộc phải chạy khỏi Belarus cùng các con ngày hôm sau cuộc bầu cử, và hiện đang sống lưu vong ở Lithuania.
Hôm thứ ba 3/8, bà Tikhanovskaya bay tới London để bàn về tình hình ở Belarus với Thủ tướng Anh Boris Johnson.
Bà nói với BBC bà sẽ kêu gọi các nước áp dụng “nhiều điểm huyệt” đối với chính phủ Belarus, trong đó có cả các biện pháp trừng phạt mạnh hơn.
Bà nói bà “rất đau lòng” trước cái chết của ông Shishov, và nói thêm: “Thật đáng lo ngại rằng những người chạy khỏi Belarus vẫn không thể an toàn.”
