Tại sao Kabul được so sánh với Sài Gòn?
(BBC) – Khi Hoa Kỳ tiếp tục rút quân khỏi thủ phủ Afghanistan, mạng xã hội tràn ngập những tấm hình trực thăng quân sự di tản người ra khỏi Toà Đại sứ Mỹ ở Kabul.
Đối với một số người, hình ảnh này rất quen thuộc.
Vào năm 1975, nhiếp ảnh gia Hulbert van Es chụp được tấm hình trở thành biểu tượng, cho thấy đoàn người địa phương sắp hàng lên một chiếc trực thăng đang đậu trên sân thượng toà Đại sứ Mỹ tại Sài Gòn, khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.
Giới phân tích và các nhà lập pháp lưỡng đảng đã so sách sự sụp đổ Sài Gòn với việc Taliban chiếm Kabul.
Chiến tranh Việt Nam là một xung đột giữa chính quyền cộng sản Hà Nội với Việt Nam Cộng hoà – đồng minh của Mỹ.
Cuộc chiến sa lầy, kéo dài gần 20 năm, gây tốn kém cho Hoa Kỳ, và đặc biệt chia rẽ đồng bào Mỹ. Cụm từ “sự sụp đổ của Sài Gòn” ám chỉ đến việc lực lượng cộng sản của Quân đội Nhân dân Việt Nam hay còn gọi là Việt Cộng chiếm được Sài Gòn – Thủ phủ của Việt Nam Cộng hoà – vào ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Mỹ rút quân khỏi Miền Nam Việt Nam vào năm 1973, và 2 năm sau, Việt Nam Cộng hoà thông báo đầu hàng sau khi lực lượng miền Bắc giành quyền kiểm soát Sài Gòn.
Giống như Kabul, Sài Gòn rơi vào tay phía bên kia nhanh hơn Mỹ dự đoán. Hoa Kỳ nhanh chóng đóng cửa toà Đại sứ Sài Gòn, thực hiện Chiến dịch Cơn gió Lốc (Operation Frequent Wind), di tản hơn 7000 người Mỹ, người Việt Nam và người mang quốc tịch nước ngoài bằng trực thăng.
Liệu có công bằng khi so sánh với Kabul hay không?
Chiến tranh Việt Nam càng về cuối càng trở nên không còn được ưa chuộng ở Mỹ, đã cướp đi sinh mạng của hơn 58.000 người Mỹ, và tiêu tốn hàng tỉ Mỹ kim.
Đối với một số người, sự sụp đổ của Sài Gòn là một đòn giáng mạnh vào vị thế của Mỹ trên đấu trường Quốc tế.
Nhiều thập niên kể từ đó, cụm từ “hội chứng Việt Nam” xuất hiện, biểu hiện sự miễn cưỡng của cử tri Mỹ trong việc cam kết sức mạnh quân sự ở nước ngoài.
Nhiều nhà lập pháp Mỹ đưa ra sự tương đồng giữa Sài Gòn và Kabul.
“Đây là Sài Gòn của Joe Biden,” Elise Stefanik – Chủ tịch Hội nghị Cộng hoà Hạ viện – đăng trên Twitter. “Sự thất bại thảm hại trên đấu trường quốc tế sẽ không bao giờ quên được.”
Tướng Mark Milley – Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ – vào tháng trước cho rằng sự so sánh khập khiễng. “Tôi không nhìn thấy điều đó đang diễn ra,” ông Milley nói. “Tôi có thể sai, ai biết được, người ta không đoán trước được tương lai, nhưng … Taliban không phải là quân đội miền Bắc Việt Nam. Đây không phải là tình huống đó.”
Gạt những điểm tương đồng mang tính biểu tượng sang một bên, có những điểm khác biệt lớn giữa hai bên.
Sài Gòn sụp đổ hai năm sau khi quân đội Mỹ rút khỏi Việt Nam, trong khi Mỹ di tản khỏi Kabul diễn ra khi Hoa Kỳ chuẩn bị rời Afghanistan.
Trong khi thất bại chính trị của Tổng thống Gerald Ford chỉ hạn chế trong năm 1975, hiện chưa rõ những tác động chính trị đối với nhiệm kỳ Tổng thống Joe Biden sẽ như thế nào, mặc dù cuộc chiến Afghanistan không mấy được ưa chuộng tại Mỹ.
“Tôi không nghi ngờ gì, nó sẽ gây thiệt hại cho Biden,” Giáo sư ngành nghiên cứu Mỹ tại Đại học Nottingham, ông Christopher Phelps bày tỏ ý kiến. “Đây sẽ được xem là một thất bại, và có thể là sự nhục nhã, nó thực sự là quyết định của ông ấy, công bằng hay không.”
Hương Giang (Theo BBC)
