Hối thúc Liên Âu lập quân đội riêng, chủ tịch ”VDL” vượt qua ‘‘húy kỵ’’

Đăng ngày: 16/09/2021

Trọng Thành

Mùa tranh cử tổng thống đang bắt đầu vẫn là chủ đề chính của nhiều nhật báo Pháp. Chính sách của tổng thống Macron về đầu tư thêm cho ngành « cảnh sát » và kiểm soát « bạo lực cảnh sát » là chủ đề trang nhất Le Monde. Le Figaro lo ngại cánh hữu đang sa lầy trong tình trạng khó chọn được ứng viên tổng thống. Libération hoan hỉ với thành công gần như đúng với kế hoạch của chính quyền trong chiến dịch tiêm ngừa Covid.QUẢNG CÁO

Về thời sự quốc tế, vụ nước Úc « bất ngờ » hủy đơn đặt hàng mua tầu ngầm khổng lồ của Pháp là chủ đề chính của Les Echos. Diễn văn thường niên của chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen (tên gọi tắt là VDL), ngày hôm qua tại Nghị Viện Châu Âu ở Strasbourg (Pháp), về tình trạng của Liên Hiệp là chủ đề được hầu hết các báo chú ý. Les Echos chạy trang nhất hàng tựa « Von der Leyen cao giọng với Trung Quốc ».

Von der Leyen cao giọng với Trung Quốc 

Nhật báo kinh tế Pháp tóm lược các điểm chính trong bài diễn văn hôm qua của người đứng đầu Ủy Ban Châu Âu. Trong bối cảnh Liên Âu đã ra khỏi khủng hoảng y tế – xã hội, với tỉ lệ tiêm chủng cao, và nền kinh tế đang hồi phục mạnh, lãnh đạo Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen phác họa « các trụ cột chính của một châu Âu hùng mạnh, có khả năng tự chủ về quốc phòng hay các công nghệ mũi nhọn như vật liệu bán dẫn ». Lãnh đạo Ủy Ban Châu Âu cũng tuyên bố thành lập một cơ quan y tế của khối, cũng như một dự án quốc tế nhằm đối trọng lại « các con đường tơ lụa » của Trung Quốc. Sức mạnh kinh tế của Liên Âu cũng sẽ được sử dụng như « một đòn bẩy để làm cho các trao đổi thương mại trở nên có đạo đức hơn ». Cụ thể là Bruxelles sẽ đề nghị cấm việc bán các sản phẩm do lao động bị cưỡng bức, một thông điệp rõ ràng gửi đến Trung Quốc, bị cáo buộc đang giam giữ rất nhiều người Duy Ngô Nhĩ và cưỡng bức họ tham gia vào nhiều hoạt động sản xuất tại vùng Tân Cương.

Les Echos trong bài về « các trụ cột của một châu Âu hùng mạnh » nhấn mạnh trước hết đến lĩnh vực quốc phòng. Cựu bộ trưởng Quốc Phòng Đức thông báo một thượng đỉnh về Quốc Phòng Châu Âu sẽ được tổ chức vào thời điểm nước Pháp làm chủ tịch luân phiên của Liên Hiệp Châu Âu, nửa đầu năm tới 2022. Trong lĩnh vực quốc phòng, điểm đặc biệt được chú trọng là « an ninh mạng ». Ngoài lĩnh vực quân sự, bà von der Leyen cũng nêu bật đòi hỏi về « chủ quyền công nghệ của châu lục ». Bruxelles – chủ trương tăng gấp đôi thị phần toàn cầu của vật liệu bán dẫn do châu Âu sản xuất vào năm 2020 (lên 20%) – dự kiến sẽ có một văn bản luật quy định vấn đề này. Mục tiêu đặt ra là dần dần thoát khỏi sự phụ thuộc vào châu Á trong lĩnh vực chiến lược này.

« Vượt qua húy kỵ »

La Croix dành bài xã luận cho chủ đề Quốc phòng châu Âu, với nhan đề « Một húy kị của châu Âu ». Nhật báo Công giáo nhấn mạnh đến thái độ chủ động khác thường của lãnh đạo Ủy Ban Châu Âu. Bà Ursula von der Leyen đang buộc toàn khối phải tăng tốc với thông điệp Liên Hiệp phải có phương tiện để « hành động ở những nơi nào mà NATO và Liên Hiệp Quốc không hiện diện ».

Tại sao có thể coi đây là một sự vượt qua húy kỵ ? La Croix giải thích : Quốc phòng vốn không thuộc thẩm quyền hành động của Ủy Ban. Khi trực tiếp phối hợp với nước Pháp để thúc đẩy một hội nghị như vậy, lãnh đạo Ủy Ban Châu Âu rõ ràng khẳng định đây là điều cần làm khẩn cấp. « Khó mà có thể nói bà ấy đã sai ». La Croix dẫn ra hàng loạt thực tế cho thấy điều này là cần thiết : « Liên Âu không thể dựa vào cái ô của Mỹ, bởi Hoa Kỳ hiện đang dồn sức đối đầu với Trung Quốc », « nhiều đế chế cũ bắt đầu thức dậy, các láng giềng của châu Âu, như Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, công khai chống lại mô hình và các giá trị của Liên Âu… »

Cho dù « về phương diện kỹ thuật và pháp lý », sự ra đời của một quân đội châu Âu còn là điều xa vời. Nhưng điều đầu tiên cần có là quyết tâm chính trị. Từ nhiều tháng nay, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thúc đẩy mạnh mẽ vấn đề này. Trong cuộc thảo luận hôm qua tại Nghị Viện Châu Âu, chủ tịch Ủy Ban von der Leyen đã chất vấn các nghị sĩ châu Âu : « Quý vị có thể sở hữu các sức mạnh tân tiến nhất thế giới, nhưng nếu quý vị không bao giờ sẵn sàng sử dụng chúng, thì các sức mạnh đó dùng để làm gì ? ».

Liên Âu đang đứng trước « một bước ngoặt lịch sử ». Tự khẳng định như một thế lực mà các cường quốc không thể qua mặt, hay tiếp tục ứng xử như « một con gấu bông » đối mặt với « những con gấu thật » (hay « những gấu Bắc Cực » – theo diễn đạt của Jean Louis-Bourlanges).