“Nhật Bản cần vận dụng ảnh hưởng của mình, với tư cách là một nhà đầu tư kinh tế và tài trợ lớn, để gây sức ép với Việt Nam nhằm cải thiện hồ sơ nhân quyền của nước này,” bà Kanae Doi, giám đốc chuyên trách Nhật Bản của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida dự kiến sắp thăm Việt Nam trong khoảng từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5/2022.
Thông cáo của tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) cho biết: “Ở Việt Nam, Thủ tướng Kishida cần công khai bày tỏ các mối quan ngại về việc chính quyền Việt Nam gia tăng đàn áp các blogger và các nhà hoạt động nhân quyền.
Tính từ tháng 12/2020 đến nay, đã có ít nhất 51 người ở Việt Nam bị xét xử, kết luận có tội và xử án nhiều năm tù giam vì thực thi các quyền cơ bản của mình về tự do biểu đạt, lập hội và tự do tôn giáo. Ông Kishida cần kêu gọi phóng thích ngay lập tức và vô điều kiện các tù nhân chính trị, trong đó có Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn, Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, Phạm Chí Thành, Phạm Đoan Trang, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm, Đỗ Nam Trung, Lê Trọng Hùng, và Lê Văn Dũng.
Gây sức ép để Hà Nội tôn trọng quyền tự do biểu đạt
Nhật Bản là nhà tài trợ song phương quan trọng nhất của Việt Nam. Ông Kishida cần công khai bày tỏ quan ngại về việc Đảng Cộng sản Việt Nam cấm bất kỳ tổ chức hoặc nhóm hội nào bị coi là mối đe dọa tới vị thế độc tôn quyền lực của mình được thành lập và hoạt động. Ông cần gây sức ép để Việt Nam tôn trọng quyền tự do biểu đạt trên mạng và chấm dứt việc chặn đường truy cập tới một số trang mạng hay buộc các công ty truyền thông và mạng xã hội gỡ bỏ các nội dung bị coi là nhạy cảm về chính trị.
Những người lên tiếng phê phán chính quyền độc đảng, kể cả trên mạng xã hội, phải đối mặt với nguy cơ bị công an đe dọa, sách nhiễu, cản trở việc đi lại, hành hung và bị câu lưu và bắt giữ tùy tiện. Công an giam giữ các nghi can chính trị hàng tháng trời mà không cho tiếp xúc với luật sư và thẩm vấn họ thô bạo, rồi các tòa án do đảng kiểm soát kết án các nhà hoạt động và blogger dựa trên các cáo buộc ngụy tạo về an ninh quốc gia và áp đặt các bản án tù giam nhiều năm.
Trong tháng 2/2022, Tổ chức Nhân quyền công bố phúc trình “Nhốt chúng tôi ở trong nhà: Hạn chế tự do đi lại của các nhà hoạt động nhân quyền ở Việt Nam,” ghi nhận chi tiết việc hạn chế quyền tự do đi lại một cách có hệ thống và nghiêm trọng của chính quyền Việt Nam từ năm 2004 đến năm 2021. Vào tháng 3/2022, an ninh đã ngăn cản tám nhà ủng hộ dân chủ khiến họ không tham dự được một sự kiện ở Hà Nội để bày tỏ tình đoàn kết và ủng hộ Ukraine trước cuộc xâm lược của Nga.
Ông Kishida cần công khai thúc giục chính quyền Việt Nam phóng thích tất cả những người đang bị giam giữ vì thực thi các quyền con người của mình, như phê phán chính quyền, tham gia các nhóm nhân quyền, hay thực hành tôn giáo tín ngưỡng theo cách không được Đảng Cộng sản chuẩn thuận.
“Nhật Bản đã hãnh diện tuyên bố cam kết bảo vệ nhân quyền trên toàn thế giới, nhưng trên thực tế đã làm quá ít trong việc gây sức ép với các chính phủ vi phạm nhân quyền ở chính Châu Á để họ cải thiện hồ sơ của mình,” bà Doi nói.
“Chuyến thăm Đông Nam Á của Thủ tướng Kishida là một cơ hội quan trọng để phá vỡ tình trạng im lặng lâu dài của Tokyo về các vi phạm nhân quyền ở nước ngoài và, thay vào đó, khởi xướng vai trò lãnh đạo toàn cầu về các vấn đề nhân quyền.”
