4 tháng 5 2022
Một tài liệu bị rò rỉ cho thấy hàng triệu phụ nữ Mỹ có thể bị mất quyền phá thai hợp pháp là có thực, Chánh án Toà án Tối cao Mỹ đã xác nhận.
Nhưng tài liệu này không đại diện cho phán quyết cuối cùng của tòa án, Chánh án John Roberts nói.
Vụ rò rỉ làm dấy lên kỳ vọng rằng, quyết định năm 1973 có nội dung hợp pháp hóa việc phá thai ở Mỹ có thể bị đảo ngược, theo đó cho phép các bang riêng lẻ cấm việc phá thai.
Tổng thống Joe Biden tranh luận rằng quyết định này – nếu được tiến hành – có thể khiến các quyền tự do khác bị chất vấn.
Tài liệu rò rỉ – được dán nhãn “Bản thảo lần 1” – dường như phản ánh ý kiến đa số của Tòa án Tối cao Mỹ.
Thẩm phán Samuel Alito viết, phán quyết Roe v Wade năm 1973 – hợp pháp hóa việc phá thai trên toàn nước Mỹ – là “sai lầm nghiêm trọng ngay từ đầu”.
Dự thảo không phải là phán quyết cuối cùng và các ý kiến có thể thay đổi. Nhưng nếu quyết định Roe v Wade bị đảo ngược, khoảng một nửa số bang của Hoa Kỳ có thể cấm việc phá thai.
Trong một tuyên bố, Chánh án Roberts mô tả vụ rò rỉ bản thảo – lần đầu tiên được trang Politico của Mỹ công bố – là “một vi phạm bất thường và cực kỳ tệ hại” và yêu cầu Cảnh sát Tòa án Tối cao Mỹ tiến hành điều tra.
Công việc của tòa án sẽ “không bị tác động theo bất kỳ cách nào”, ông nói thêm.
Vụ rò rỉ bản thảo đã gây nên làn sóng phản ứng từ cả hai phía.
Công ty luật chống phá thai American United for Life kêu gọi Tòa án tối cao không xem xét đến “kỳ vọng của các nhà hoạt động ủng hộ phá thai hoặc các đồng minh truyền thông ủy nhiệm”.
Planned Parenthood – nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản lớn nhất ở Mỹ – cho biết sẽ “tiếp tục chiến đấu tới cùng để bảo vệ quyền được tiếp cận phá thai an toàn, hợp pháp”.
Planned Parenthood cho biết nghiên cứu của họ đã cho thấy 36 triệu phụ nữ có thể mất quyền tiếp cận phá thai nếu quyết định Roe v Wade bị dỡ bỏ.
Tòa án Tối cao kỳ vọng sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng bởi vì bang Mississippi đang yêu cầu đảo ngược quyết định Roe v Wade, dự kiến vào cuối tháng 6 hoặc đầu tháng 7.
13 tiểu bang đã thông qua điều gọi là luật kích hoạt (trigger law), theo đó sẽ tự động cấm phá thai nếu quyết định Roe bị đảo ngược vào mùa hè này. Một số bang khác có thể sẽ nhanh chóng thông qua luật.
Hôm thứ Ba 03/05, Thống đốc bang Oklahoma đã ký thành luật một biện pháp chống phá thai dựa trên biện pháp được thông qua ở Texas vào năm ngoái. Luật này cho phép bất kỳ công dân có thể kiện bất kỳ người nào giúp phá thai sau khi thai sáu tuần tuổi – trước thời điểm mà nhiều phụ nữ biết rằng họ đang mang thai.
Tổng thống Joe Biden cảnh báo về thách thức pháp lý như vậy – nếu quyết định được giữ nguyên – sẽ có những hệ quả sâu rộng.
Ông nói: “Điều làm tôi bận tâm rất nhiều là chúng ta sẽ đi về đâu, sau 50 năm, chúng ta sẽ quyết định rằng phụ nữ không có quyền lựa chọn.
“Nhưng thậm chí hơn thế nữa là về cơ sở lý luận mang tính sâu sắc tương đương. Có nghĩa là mỗi quyết định khác liên quan đến ý niệm về quyền riêng tư đều được bị đặt câu hỏi.”
Ông Biden cho biết ông muốn pháp luật gìn giữ các sự đảm bảo hiện hữu về việc tiếp cận phá thai.
Ông Biden nói: “Nếu trở thành luật, và nếu những gì được viết ra không bị thay đổi, thì việc có hay không quyền lựa chọn đã vượt khỏi sự quan tâm.”Nó liên quan đến các quyền cơ bản khác – quyền được kết hôn, quyền được định đoạt toàn bộ mọi thứ.”
Phóng viên BBC Bắc Mỹ Anthony Zurcher nói rằng cơ sở cho điều này nằm ở sự phân biệt được Thẩm phán Samuel Alito nêu ra trong phần ý kiến bị rò rỉ của mình.
Một số quyền được định rõ trong Hiến pháp Hoa Kỳ, thẩm phán viết, trong khi những quyền khác, chẳng hạn như quyền được phá thai, chỉ thuần túy là “những quyền không được đánh số”.
Phóng viên Anthony Zurcher chỉ ra rằng lập luận tương tự có thể được sử dụng trong trường hợp kết hôn đồng giới nam, thụ tinh trong ống nghiệm hoặc một số hình thức tránh thai nhất định.
