27 tháng 5 2022
Khi Hoa Kỳ và các đồng minh cung cấp cho Ukraine những vũ khí ngày càng tinh vi, Washington đã tổ chức các cuộc thảo luận với Kyiv về nguy cơ leo thang nếu nước này tấn công sâu vào bên trong Nga, các quan chức và nhà ngoại giao Mỹ nói với Reuters.
Các cuộc thảo luận kín, vốn cực kỳ nhạy cảm và chưa từng được đưa tin trước đây, không đưa ra các hạn chế địa lý cụ thể trong việc sử dụng vũ khí cung cấp cho các lực lượng Ukraine.
Nhưng qua thảo luận, Mỹ và Ukraine đã tìm cách đạt được hiểu biết chung về nguy cơ leo thang, ba quan chức Mỹ và các nguồn tin ngoại giao cho biết.
Một trong ba quan chức Hoa Kỳ trả lời với điều kiện ẩn danh: “Chúng tôi có những quan ngại về sự leo thang nhưng vẫn chưa muốn đặt ra giới hạn địa lý hoặc ràng buộc họ quá nhiều với những thứ mà chúng tôi đang cung cấp cho họ”.
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden và các đồng minh của Mỹ ngày càng sẵn lòng trao cho Ukraine các loại vũ khí tầm xa hơn, bao gồm cả pháo M777, vì Kyiv chiến đấu với lực lượng xâm lược Nga đạt nhiều thắng lợi hơn dự đoán của các quan chức tình báo Mỹ. Thông báo của Lầu Năm Góc vào tuần trước nói rằng Đan Mạch sẽ cung cấp cho Ukraine tên lửa chống hạm Harpoon sẽ càng mở rộng phạm vi hoạt động của Kyiv.
Sau những dự đoán ban đầu về việc Ukraine sẽ bị quân đội vốn hùng hậu hơn của Nga áp đảo, các quan chức Mỹ gần đây đã lên tiếng hy vọng rằng các lực lượng Ukraine có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến này và muốn vũ trang hóa họ để làm điều đó.
Các quan chức Mỹ cho biết chính quyền Biden thậm chí còn đang xem xét việc cấp cho Kyiv Hệ thống tên lửa cơ động cao M142 (HIMARS), tùy theo loại đạn có thể đạt tầm bắn hàng trăm km.
Tuy nhiên, tình báo Mỹ cũng đã cảnh báo về những rủi ro ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở sự khập khiễng giữa tham vọng rõ ràng của Tổng thống Nga Vladimir Putin và hiệu quả hoạt động của quân đội.
Trong tháng này, Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Avril Haines phát biểu trước một cuộc điều trần tại Thượng viện rằng vài tháng tới đây có thể đặt cuộc chiến vào một “quỹ đạo khó lường hơn và có khả năng leo thang”.
Theo ý định, Mỹ không trực tiếp giao tranh với các lực lượng Nga nhưng các chỉ huy Lầu Năm Góc vẫn thường xuyên liên lạc với các nhà lãnh đạo Ukraine và cung cấp thông tin tình báo quan trọng giúp Ukraine nhắm mục tiêu vào quân đội Nga, trên bộ lẫn trên biển, các quan chức Mỹ cho biết.
Một quan chức thứ hai của Mỹ, cũng giấu tên, nói rằng Washington và Kyiv đã có chung “sự thấu hiểu” về việc sử dụng một số hệ thống vũ khí do phương Tây cung cấp.
“Cho đến nay, chúng tôi đã nhất trí với nhau về các ngưỡng”, quan chức này cho biết.
Bộ Quốc phòng Ukraine đã không phản hồi ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cảnh báo phương Tây rằng việc tiếp tế vũ khí cho Ukraine để đủ khả năng tấn công lãnh thổ Nga sẽ là “một bước đi nghiêm trọng dẫn đến leo thang không thể chấp nhận được”, theo bài phát biểu đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Nga hôm thứ Năm.
Mục tiêu quân sự
Nga đã tấn công thủ đô của Ukraine và các địa điểm nằm xa chiến tuyến. Nhưng Ukraine đã không đáp trả bằng việc tấn công vào thành phố lớn của Nga hoặc thực hiện các cuộc tấn công sâu bên trong nước Nga, bao gồm cả các mục tiêu quân sự như các cơ sở sản xuất vũ khí hoặc các trung tâm tiếp tế xa biên giới.
Các quan chức Nga đã nhiều lần cáo buộc quân đội Ukraine thực hiện các cuộc tấn công xuyên biên giới, bao gồm cả vào một kho nhiên liệu ở thành phố Belgorod. Điều này phần nào hợp lý hóa cho việc xâm lược Ukraine, dựa trên tiền đề rằng Ukraine là một mối đe dọa đối với Nga – một ý tưởng mà Kyiv và phương Tây bác bỏ.
Trong tình huống mà một nguồn tin ngoại giao nói là chỉ dấu rõ ràng rằng Kyiv hiểu rõ tính nhạy cảm của bất kỳ hành động xuyên biên giới nào, Ukraine đã từ chối xác nhận bất kỳ sự liên quan nào trong những sự vụ bị cáo buộc đó. Hoa Kỳ cũng không bình luận.
Sự nhạy cảm của Hoa Kỳ đã được công khai vào tháng 4, khi Lầu Năm Góc trích dẫn cảnh báo của tình báo Hoa Kỳ về nguy cơ leo thang quân sự giữa Nga và liên minh NATO nếu Hoa Kỳ chuyển giao máy bay chiến đấu cho Ukraine.
Đại diện Dân chủ Jason Crow, người đã đến Ukraine vào tháng trước và nói chuyện với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, cho biết ông không lo ngại về nguy cơ leo thang và Ukraine sẽ sử dụng vũ khí đang được cung cấp ở miền nam.
Ba tháng sau cuộc xung đột, Nga đang tập trung chiến dịch ở miền nam sau khi thất bại trong việc chiếm Kyiv.
“Chúng ta nên nhắc lại, như chúng ta vẫn làm trong mọi tình huống, rằng những vũ khí này nên được sử dụng kèm với trách nhiệm”, Crow, một lính biệt kích kỳ cựu, người tham gia Ủy ban Dịch vụ Vũ trang và Ủy ban Lựa chọn Thường trực Hạ viện về Tình báo tại Quốc hội, nói.
“Nhưng tôi ít lo ngại về vấn đề leo thang hơn việc đảm bảo rằng người Ukraine có thể giành chiến thắng ngay bây giờ và đẩy lùi lực lượng Nga.”
Quan chức đầu tiên của Mỹ cho biết Ukraine có rất nhiều mục tiêu để tấn công bên trong Ukraine và đó là mục đích giành được vũ khí tầm xa hơn từ các đồng minh phương Tây.
Douglas Lute, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại NATO và là trung tướng quân đội đã nghỉ hưu, cho rằng Ukraine đã đủ quan ngại với các mục tiêu của Nga bên trong Ukraine.
Tuy nhiên, ông thừa nhận nguy cơ leo thang và chia rẽ chính trị trong NATO nếu Ukraine tấn công sâu vào bên trong Nga.
“Nó sẽ nổ ra cuộc tranh luận gây chia rẽ trong liên minh. Và tất nhiên, liên minh không muốn điều đó. Và Ukraine cũng vậy,” ông Lute nói với Reuters.
Câu hỏi còn lại là liệu Ukraine có thể thay đổi chiến lược của mình nếu cuộc chiến diễn ra theo chiều hướng xấu hơn, có thể là sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp theo cách không như dự tính ban đầu.
Quan chức thứ hai của Mỹ thì cho rằng: “Có thể có những kịch bản mà người Ukraine bị dồn vào một tình thế mà họ cảm thấy phải leo thang hơn nữa, nhưng chúng tôi chưa thấy điều đó”.
