13 tháng 10 2022
Steve Rosenberg
Nhà báo chuyên về chính trị Nga của BBC
Đó là câu hỏi chúng ta đã đặt ra trong nhiều tháng nay, ngay cả trước khi Nga xâm lược Ukraine.
Vladimir Putin đang suy nghĩ và có kế hoạch gì?
Tôi không có quả cầu tiên tri Điện Kremlin. Tôi cũng không có số máy nối trực tiếp với ông Putin.
Cựu Tổng thống Mỹ George W Bush từng nói rằng ông đã nhìn vào mắt Vladimir Putin và “cảm nhận được tâm hồn của ông ấy”. Hãy nhìn xem điều đó đã kết thúc tốt đẹp như thế nào trong quan hệ giữa Nga và phương Tây.
Bởi vậy, đi sâu vào tâm trí của nhà lãnh đạo Điện Kremlin là một nhiệm vụ vô cùng không ích lợi.
Nhưng điều quan trọng là phải cố gắng. Có lẽ hơn bao giờ hết, trước những đe dọa hạt nhân gần đây của Moscow.
Có rất ít nghi ngờ rằng Tổng thống Nga đang phải chịu áp lực. Cái gọi là “hoạt động quân sự đặc biệt” của ông ở Ukraine đã trở nên tồi tệ đối với ông ta.
Nó đã được cho là sẽ kéo dài một vài ngày. Nhưng đã gần tám tháng và vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc.
Điện Kremlin thừa nhận những tổn thất quân “đáng kể”; trong những tuần gần đây, quân đội Nga đã đánh mất lãnh thổ ở Ukraine mà họ đã chiếm đóng trước đó.
Để tăng quân số, tháng trước, Tổng thống Putin đã tuyên bố huy động quân đội một phần, điều mà trước đó ông khẳng định sẽ không làm. Trong khi đó, các lệnh trừng phạt tiếp tục làm suy thoái nền kinh tế Nga.
Vì vậy, hãy trở lại trạng thái tâm trí của Putin. Liệu ông ta sẽ nghĩ rằng mình đã sai tất cả, rằng quyết định xâm lược của ông ta là một sai lầm cơ bản?
Đừng giả định như vậy.
Konstantin Remchukov, chủ sở hữu và tổng biên tập của tờ báo Nga Nezavisimaya Gazeta, tin rằng: “Nhận thức của Putin đã dẫn dắt toàn bộ tình hình trong cuộc xung đột này.”
“Ông ấy là nhà lãnh đạo độc tài của một cường quốc hạt nhân. Ông là nhà lãnh đạo không bị thách thức ở đất nước này. Ông bắt đầu tin rằng điều này vô cùng quan trọng. Không chỉ cho ông ấy. Mà còn cho tương lai của nước Nga.”
Nếu cuộc xung đột này là sống còn, Tổng thống Putin đã chuẩn bị đến đâu để đi chiến thắng nó?
Trong những tháng gần đây, các quan chức cấp cao của Nga (bao gồm cả chính ông Putin) đã đưa ra những gợi ý không mấy chắc chắn rằng nhà lãnh đạo Điện Kremlin sẽ sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân trong cuộc xung đột này.
“Tôi không nghĩ ông ấy sẽ làm vậy,” Tổng thống Mỹ Joe Biden nói với CNN. “Nhưng tôi nghĩ rằng thật vô trách nhiệm khi ông ấy nói về điều đó.”
Cuộc bắn phá dữ dội của Nga vào Ukraine trong tuần này cho thấy Điện Kremlin quyết tâm leo thang với Kyiv.
Với phương Tây cũng vậy chăng?
“Ông ấy đang cố gắng tránh đối đầu trực tiếp với phương Tây, nhưng đồng thời ông ấy cũng chuẩn bị cho điều đó”, cựu chính trị gia theo chủ nghĩa tự do Grigory Yavlinsky tin là như vậy.
“Tôi sợ nhất khả năng xảy ra xung đột hạt nhân. Và, thứ hai là, tôi sợ chiến tranh không có hồi kết”.
Nhưng “chiến tranh không có hồi kết” đòi hỏi nguồn tài nguyên vô tận. Đó là điều mà Nga dường như không có.
Làn sóng tấn công tên lửa vào các thành phố Ukraine là một cuộc biểu dương vũ lực, nhưng liệu Moscow có thể duy trì được điều đó trong bao lâu?
Trở lại tháng Hai, mục tiêu của Điện Kremlin dường như là đánh bại Ukraine nhanh chóng, buộc nước láng giềng của Nga quay trở lại quỹ đạo của Moscow mà không có một cuộc chiến kéo dài.
Ông ta đã tính toán sai. Ông đánh giá thấp quyết tâm của quân đội và nhân dân Ukraine trong việc bảo vệ đất đai của họ, và dường như đã đánh giá quá cao khả năng của quân đội mình.
Ông đang nghĩ gì bây giờ? Liệu kế hoạch hiện tại của Vladimir Putin nhằm củng cố quyền kiểm soát đối với lãnh thổ Ukraine mà ông đã tuyên bố sáp nhập và sau đó đóng băng xung đột?
Hay ông ấy quyết tâm thúc đẩy cho đến khi toàn bộ Ukraine trở lại vùng ảnh hưởng của Điện Kremlin?
Tuần này, cựu tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã viết: “Nhà nước Ukraine trong cấu hình hiện tại… sẽ là một mối đe dọa thường xuyên, trực tiếp và rõ ràng đối với Nga. Tôi tin rằng mục tiêu của các hành động trong tương lai của chúng ta là phá bỏ hoàn toàn thể chế chính trị của Ukraine.”
Nếu từ ngữ của ông Medvedev phản ánh suy nghĩ của Tổng thống Putin, hãy chờ đợi một cuộc xung đột kéo dài và đẫm máu.
Tuy nhiên, chắc chắn, các hành động của ông Putin ở nước ngoài đang gây ra hậu quả ở trong nước.
Trong nhiều năm, Điện Kremlin đã dày công vun đắp hình ảnh Putin, khuyến khích công chúng Nga tin rằng chừng nào ông còn nắm quyền thì họ sẽ an toàn.
Quyết định xâm lược Ukraine của Vladimir Putin khiến nhiều người bất ngờ. Nhưng không phải với ông Yavlinsky.
“Tôi nghĩ rằng Putin đã đi theo hướng đó – năm này qua năm khác, ông ấy đang xây dựng con đường dẫn đến những gì chúng ta có lúc này,” ông Yavlinsky nói.
“Ví dụ, phá hủy truyền thông độc lập. Ông ấy bắt đầu điều đó vào năm 2001. Phá hủy hoạt động kinh doanh độc lập. Ông bắt đầu việc đó năm 2003. Rồi đến năm 2014 là những gì đã xảy ra với Crimea và Donbas. Bạn phải mù mới không nhìn thấy nó.”
“Vấn đề của Nga là hệ thống của chúng tôi. Một hệ thống được tạo ra ở đây mà đã tạo ra một người như như Putin.”
“Có rất nhiều người rất tốt ở Nga. Nhưng không có xã hội dân sự.”
