2022.11.09
Cây bị cưa trong vườn nhà ông Nguyễn Thành Giang ở xã Hòa Đông, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk (trái), cảnh sát cơ động được điều đến hiện trường (phải)
Hình chụp từ video của người dân
Bảy người dân ở xã Hòa Đông, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk bị lực lượng công an bắt giữ vì ngăn chặn việc chặt phá hàng trăm cây cà phê và sầu riêng của một người dân ở địa phương.
Truyền thông Nhà nước hôm 8/11 đưa tin các ông bà Nguyễn Thành Giang, Lại Văn Trịnh, Nguyễn Huy Công, Nguyễn Thanh Phong, Lê Thị Lụa, Huỳnh Văn Quân và Trần Văn Thịnh đang bị giam giữ tại trại tạm giam của Công an tỉnh Đắk Lắk với cáo buộc “chống người thi hành công vụ” và “bắt giữ người trái pháp luật.”
Khoảng 6.000 m2 rẫy trồng cà phê, sầu riêng bị đốn trộm trong đêm
Ông Bình (không nêu tên thật vì sự nhạy cảm của vấn đề) – người chứng kiến sự việc – cho biết, sự việc bắt đầu xảy ra vào sáng sớm ngày 7/11 tại rẫy sầu riêng và cà phê lâu năm của ông Nguyễn Thành Giang nhận khoán từ công ty cà phê Thắng Lợi.
Vào lúc 4 giờ 30 sáng thứ hai, người dân ở gần lô rẫy của ông nghe thấy tiếng cưa cây và báo cho chủ nhân biết. Khi ông Giang ra hiện trường thì phát hiện khoảng năm người dùng cưa máy để đốn cây cà phê và sầu riêng 5-6 năm tuổi, một nhóm người khác cảnh giới và dùng đèn chiếu để chiếu sáng, tất cả đều mặc đồ thường phục.
Ông Bình kể lại, khi ông Giang ra vườn của mình thì bị một người đánh, ông liền gọi hỗ trợ từ những người cũng nhận khoán như ông ở gần đó.
Khi nhiều người dân đến hỗ trợ khiến nhóm người bỏ chạy, trong đó có ba người bị bắt gồm hai người được thuê cưa cây và một người khác, sau đó người dân kiểm tra trong người mới biết ông này có giấy chứng minh công an nhân dân Lê Văn Huy công tác ở Công an huyện Krông Pắk.
Ông Bình cho biết ông Giang có mảnh vườn 1.03 héc-ta trồng khoảng 30 ngàn cây cà phê và hơn một trăm cây sầu riêng. Cây cà phê đang ở giai đoạn thu hoạch còn sầu riêng sẽ cho ra lứa quả đầu tiên vào năm sau.
Theo video clip quay lại hiện trường được đăng trên trang Facebook Giang Còi của ông Nguyễn Thành Giang, 2/3 diện tích cây trong rẫy bị cưa tận gốc.
Nhân chứng nói, chính quyền huyện Krông Pắk và tỉnh Đắk Lắk sau đó đưa 20 xe chở 400-500 cảnh sát cơ động đến để giải cứu ba người bị dân bắt giữ nhưng không làm biên bản về việc phá hoại cây trồng.
Khi gặp sự phản đối của dân chúng, cảnh sát sử dụng dùi cui để tấn công họ và bắt giữ ít nhất 25 người.
Sau khi tra hỏi trong ngày, 18 người được thả, bảy người còn lại bị đưa đi giam tại Trại tạm giam của công an tỉnh.
Tranh chấp vườn cà phê giữa người dân và Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi
Theo truyền thông Nhà nước, nơi xảy ra vụ việc là khu vực rẫy cà phê trước đây Công ty Cổ phần Cà phê Thắng Lợi (tên cũ là Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi) giao nhận khoán với ông Giang.
Năm 2011, ông Giang có ký hai hợp đồng khoán gọn vườn cây cà phê với công ty này để nhận khoán chăm sóc rẫy cây cà phê của công ty.
Từ khi nhận cho đến niên vụ 2017-2018, ông Giang thực hiện nghĩa vụ chăm sóc vườn cây theo đúng quy định của công ty và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giao nộp sản phẩm.
Tuy nhiên, vụ thu hoạch cà phê 2018-2019, ông Giang lấy lý do mất mùa do thiên tai, giá cà phê giảm, cây cà phê già cỗi nên ảnh hưởng đến năng suất sản lượng và không thực hiện nghĩa vụ giao nộp sản phẩm theo hợp đồng.
Mâu thuẫn được đưa ra toà và tháng 6 năm 2019, Toà án Nhân dân huyện Krông Pắk tuyên xử buộc ông Giang phải trả cho Công ty CP Cà phê Thắng Lợi 5.198 kg cà phê quả tươi của niên vụ 2018-2019. Ông Giang có kháng cáo nhưng tòa phúc thẩm bác bỏ, giữ nguyên án sơ thẩm.
Sau đó, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Krông Pắk đã kê biên, xử lý tài sản chung của ông Giang và Công ty CP Cà phê Thắng Lợi tại vườn. Do ông Giang không chuộc lại tài sản đã kê biên, Công ty CP Cà phê Thắng Lợi mua lại với giá 272 triệu đồng. Công ty này đã nộp đủ số tiền mua tài sản chung, và do vậy, kể từ ngày 7/7, vườn này thuộc quyền sở hữu của Công ty.
Tuy nhiên, theo ông Bình, mảnh vườn của ông Giang thuộc đất nông nghiệp giao khoán ở xã Hoà Đông, với hơn 1.000 hộ có tình trạng tương tự. Từ năm 1998, người dân bỏ tiền ra mua tài sản (cây trồng) trên diện tích đất nhận giao khoán, và trở thành đồng sở hữu với Công ty TNHH MTV Cà phê Thắng Lợi, với tỷ lệ tương ứng 49/51.
Năm 2019, công ty đổi tên thành Công ty CP Cà phê Thắng Lợi và bắt người nhận giao khoán đất mua cổ phần ưu đãi. Tuy nhiên, ông Giang cũng như ông Bình và người dân khác ở trong xã không đồng tình và không nộp tiền mua cổ phần ưu đãi vì theo họ thì việc cổ phần hoá này không hợp pháp.
Ông Bình nói với Đài Á Châu Tự Do:
“Năm 2019, công ty chuyển sang cổ phần hoá và yêu cầu người lao động bỏ tiền mua cổ phiếu ưu đãi nhưng chúng tôi không mua bởi vì quy định doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước mới được cổ phần hoá. Chúng tôi có 49% rồi thì không thể cổ phần hoá được nữa.
Theo Quyết định 1095 năm 2001 của Uỷ ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk thì khi Nhà nước chuyển đổi mục đích thì chúng tôi trở thành cổ đông chính và không cần phải mua nữa.”
Ông Bình nói người dân nhận khoán phản đối hình thức cổ phần hoá của công ty, đã gửi đơn từ đến Văn phòng Chủ tịch nước, và cơ quan này đã có văn bản yêu cầu UBND tỉnh Đắk Lắk giải quyết nhưng chính quyền địa phương chưa giải quyết.
Ông nói có hàng trăm trường hợp giống như ông Giang nhận giao khoán tổng cộng 2.300 hecta đất mà công ty đang quản lý và tất cả đều đối diện với khả năng bị mất hết tài sản (cây trồng) trên mảnh đất mình đang nhận giao khoán.
Ông nghi ngờ đây là kế hoạch của công ty cấu kết với quan chức địa phương nhằm chiếm hữu hết đất đai mà người dân đang nhận khoán vì thành phố Buôn Ma Thuột có kế hoạch mở rộng về phía đông và lấy đất của xã Hoà Đông.
Luật sư Nguyễn Đình Thái Hùng (không có liên quan đến vụ việc) bình luận với RFA qua điện thoại:
“Nói chung, về nguyên tắc, hiện tại chưa có bàn giao và người dân còn đang quản lý cây cối mà đi chặt như thế là trái quy định của pháp luật.
Thời điểm đó (chặt ban đêm- PV) không phù hợp. Cho dù cơ quan nhà nước cưỡng chế thì cũng phải lập đoàn đàng hoàng chứ không đi lén lút ban đêm như ăn trộm như vậy.”
Phóng viên gọi điện cho ông Đỗ Hoàng Phúc, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc của Công ty CP Cà phê Thắng Lợi nhưng người này không nghe máy. Bà Hoàng Thị Thu Hà – Phó tổng giám đốc phụ trách kinh doanh nghe máy nhưng từ chối trả lời các câu hỏi của phóng viên.
Phóng viên cũng gọi điện cho Công an tỉnh Đắk Lắk và được người nghe máy nói liên hệ trực tiếp với Công an huyện Krông Pắk nhưng cơ quan này không có ai trả lời máy điện thoại.
