30 tháng 4 2023
Trong cuộc họp thượng đỉnh sẽ diễn ra vào thứ Hai 01/05, Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Philippines Ferdinand Marcos Jr dự kiến sẽ thông qua một thỏa thuận bao gồm “tăng cường quân sự”, bên cạnh lĩnh vực kinh doanh, trước những quan ngại về Trung Quốc, một quan chức cấp cao trong chính quyền Biden nói với Reuters.
Ông Marcos dự kiến sẽ đến Mỹ vào hôm nay 30/04 trong chuyến công du kéo dài bốn ngày, giới chức Philippines cho biết chuyến đi nhằm khẳng định lại mối quan hệ đặc biệt giữa Manila và Washington, vốn là những đồng minh lâu năm.
Quan chức cấp cao này cho biết không thể đánh giá thấp tầm quan trọng mang tính chiến lược của Philippines, mặc dù mối quan hệ này hơn chỉ là về lĩnh vực an ninh.
“Chúng tôi sẽ đề ra những mục tiêu có thể đạt được trong tuần tới, nhấn mạnh đến việc hợp tác kinh doanh cũng như tăng cường quân sự,” quan chức này nói hôm thứ Bảy 29/04 với Reuters.
Quan chức này cũng cho biết trong một phần các nỗ lực tăng cường mối quan hệ thương mại, Bộ trưởng Thương mại Mỹ, bà Gina Raimondo sẽ dẫn đầu một phái đoàn của tổng thống đến Philippines.
Trong bối cảnh Tổng thống Philippines Marcos đang muốn có mối quan hệ tốt với cả Trung Quốc và Mỹ, Manila ngày càng trở nên quan ngại trước nền ngoại giao “mang tính khiêu khích” từ phía Bắc Kinh và muốn có các mối quan hệ mạnh mẽ với các đồng minh, nguồn tin của Reuters cho biết.
“Chúng tôi không tìm cách khiêu khích, nhưng sẽ cung cấp sự hậu thuẫn mang tính đạo đức và thực tế cho Philippines khi họ đang tìm kiếm hướng đi trong vùng Tây Thái Bình Dương phức tạp,” vị quan chức này nói. “Vị trí địa lý của họ đóng vai trò rất quan trọng,” ông cho biết thêm.
Các chuyên gia cho rằng Washington xem Philippines là một địa điểm tiềm năng để thiết đặt hệ thống rocket, tên lửa và pháo kích nhằm đối phó với một cuộc xâm lược thủy bộ nhằm vào Đài Loan của Bắc Kinh, hòn đảo mà Trung Quốc luôn cho thuộc chủ quyền lãnh thổ của mình.
Chuyến đi đến Washington của ông Marcos diễn ra sau khi Philippines vào hôm thứ Sáu 28/04 đã cáo buộc tàu cảnh sát biển của Trung Quốc có “những động thái nguy hiểm” và “những chiến thuật mang tính hung hãn” trên Biển Đông, trong một vụ đối đầu hàng hải khác giữa hai quốc gia, mặc cho Ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương đang có chuyến thăm Manila vào cuối tuần này.
Trước áp lực như vậy từ Trung Quốc, Philippines và Mỹ đã tăng cường các hoạt động quốc phòng chung, bao gồm các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn, và mở rộng tiếp cận của Mỹ đến các căn cứ quân sự ở Philippines. Trung Quốc đã phản đối thỏa thuận về căn cứ quân sự này.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin phát biểu sau cuộc họp đầu tiên giữa các quan chức quốc phòng hàng đầu của Mỹ và Philippines vào đầu tháng này rằng “vẫn còn quá sớm” để thảo luận Mỹ sẽ muốn thiết đặt cơ sở vật chất gì ở các căn cứ tại Philippines.
Đây là một vấn đề nhạy cảm cho Manila, không chỉ là vì các mối quan ngại về Trung Quốc, đối tác thương mại chính của quốc gia này, mà còn xét về sự phản đối ngay từ trong nước liên quan đến sự hiện diện quân sự của Mỹ trong quá khứ.
Hai bên đã đồng thuận về việc hoàn tất một lộ trình trong các tháng tiếp theo về việc chuyển giao sự hỗ trợ quốc phòng của Mỹ cho quốc gia Đông Nam Á này, trong 5 đến 10 năm tiếp theo.
Ẩn ý về thời kỳ khó khăn trong mối quan hệ song phương dưới thời của Rodrigo Duterte, người tiền nhiệm của ông Marcos, vị quan chức cấp cao của Mỹ nói với Reuters là cuộc gặp thượng đỉnh sẽ nằm trong các nỗ lực nhằm thiết lập “một thói quen quản trị liên minh” lên cấp độ của những năm thập niên 1970 và 1980.
“Đây là một nỗ lực để thiết lập một quan hệ mới, vốn sẽ rõ ràng bao gồm các thành tố an ninh quan trọng, nhưng… ý tưởng và mục tiêu trong khi ông Marcos [ở Mỹ] sẽ là thể hiện các yếu tố khác.”
Vị quan chức này cho biết Mỹ có kế hoạch tăng cường đối thoại ba bên với Nhật Bản và Philippines, và ông Marcos sẽ có các cuộc thảo luận tại Lầu Năm góc về tuần tra chung trên biển.
“Chúng tôi sẽ và đã tăng cường thảo luận an ninh khu vực quy mô rộng hơn với phía Philippines về tất cả các vấn đề trên Biển Đông và nơi khác,” quan chức này nói, có ý đề cập đến những tranh chấp chủ quyền lãnh hải của Manila với Trung Quốc và các quốc gia khác.
