Quan chức cấp cao về chính sách ngoại giao của Mỹ về vấn đề Trung Quốc, Rick Waters sẽ từ chức trong bối cảnh quan hệ ngoại giao giữa Washington và Bắc Kinh đang ở mức thấp nhất trong hàng thập kỷ qua.
Ông Rick Waters, Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Trung Quốc và Đài Loan, cũng là người đứng đầu Văn phòng Điều phối Trung Quốc (hay China House) một cơ quan trực thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ được thành lập gần đây.
Ông Waters sẽ rời khỏi chức vụ vào ngày 23/6 và vẫn giữ vai trò là một quan chức ngoại giao cấp cao, theo một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Ông Waters đã công bố ý định từ chức của mình trong một cuộc họp với nhân viên vào đầu ngày thứ Tư 24/5, một nguồn tin nắm vấn đề nói với Reuters.
“Chúng tôi biết ơn ông ấy vì hai năm phụng sự với chuyên môn trong vấn đề Trung Quốc và Đài Loan, bao gồm việc thành lập Văn phòng Điều phối Trung Quốc (Office of China Coordination) và vai trò lãnh đạo Văn phòng Điều phối Đài Loan (Office of Taiwan Coordination),” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nêu trong một tuyên bố với Reuters.
Ông Waters không phản hồi ngay lập tức với Reuters về yêu cầu bình luận.
Trước đó hai tuần, Reuters thông tin việc Bộ Ngoại giao Mỹ hoãn các lệnh trừng phạt liên quan đến vấn đề nhân quyền, kiểm soát xuất khẩu và hành động nhạy cảm khác là để hạn chế gây tổn hại đến mối quan hệ song phương Mỹ-Trung sau căng thẳng liên quan đến vụ bắn hạ khinh khí cầu tình nghi là do thám bay vào lãnh thổ Mỹ hồi tháng Hai.
Thông tin này có liên quan đến một email mà ông Waters gửi đến các nhân viên, hướng dẫn hoãn một số hành động để cơ quan này có thể tập trung vào “các phản ứng tương xứng và có hiệu chỉnh” liên quan đến vụ việc khinh khí cầu.
Mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang ở mức thấp nhất trong hàng thập kỷ qua, theo nhiều nhà phân tích, và các đối thủ chiến lược đã tranh luận liên quan đến các vấn đề từ Đài Loan đến thương mại.
“China House đang tăng cường thực hiện các việc làm của chính quyền tổng thống nhằm thúc đẩy một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở và vượt qua Trung Quốc trong cuộc cạnh tranh,” Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Đông Á-Thái Bình Dương, ông Daniel J. Kritenbrin nói với Reuters.
“Có một vài người trong chính phủ Mỹ hiểu về Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Trung Hoa tốt hơn ông Rick Waters, và sự ủng hộ thành lập China House dưới sự lãnh đạo của ông ấy sẽ luôn là một di sản lâu dài. Rick Waters là một nhà tư tưởng chiến lược đã khéo léo thúc đẩy chính sách của Mỹ về Trung Quốc,” ông Kritenbrink nói, và cho biết thêm Bộ Ngoại giao Mỹ đang trong quá trình chọn người kế nhiệm ông Waters, theo Reuters.
Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã tìm cách có các cuộc họp cấp cao với phía Trung Quốc nhằm nỗ lực không để mối quan hệ ngoại giao chuyển sang xung đột, đặc biệt từ sau cuộc khủng hoảng ngoại giao liên quan đến vụ khinh khí cầu cáo buộc là do thám bay qua các địa điểm quân sự nhạy cảm của Mỹ.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã hoãn chuyến đi đến Trung Quốc hồi tháng Hai do vụ khinh khí cầu tình nghi là do thám, nhưng Nhà Trắng nói đang nỗ lực để chuyến đi của ông Blinken, cũng như Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo có thể diễn ra.
Ông Waters đã lãnh đạo China House, với tên gọi chính thức là Văn phòng Điều phối Trung Quốc (Office of China Coordination), kể từ khi được mở cửa hồi tháng 12 năm ngoái đã được xem là sự sắp xếp lại nhằm khiến chính sách về Trung Quốc sắc bén hơn. Ông Waters cũng từng là phó trợ lý ngoại trưởng trong khoảng hai năm.
Một số người chỉ trích chính quyền của ông Biden đã chất vấn về những liên lạc của Mỹ đến Trung Quốc, lập luận về những thập kỷ cùng tham gia đã không thể thay đổi lập trường của Bắc Kinh liên quan đến một loạt vấn đề như thương mại, an ninh và nhân quyền.
Gần đây đã có những thay đổi nhân sự trong giới chức cấp cao phụ trách vấn đề Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Biden.
Thứ trưởng chuyên trách Các vấn đề Chính trị của Mỹ Wendy Sherman, người đã thúc đẩy nhiều trong cách tiếp cận của Bộ Ngoại giao Mỹ đối với Trung Quốc, đã tuyên bố từ chức hôm 12/5.
Và một cựu quan chức cấp cao khác về vấn đề Trung Quốc trong Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ, Laura Rosenberger đã từ chức hồi năm nay sau khi giữ chức vụ lãnh đạo một tổ chức phi lợi nhuận quản lý mối quan hệ không chính thức giữa Mỹ với đảo Đài Loan.
