- Tác giả,Ben King
- Vai trò,Phóng viên Kinh doanh, BBC News
- 2 tháng 7 2023
Shell vẫn kinh doanh khí đốt của Nga hơn một năm sau khi cam kết rút khỏi thị trường năng lượng Nga.
Theo phân tích từ nhóm Global Witness, công ty này đã tham gia vào gần 1/8 lượng khí đốt xuất khẩu bằng tàu của Nga vào năm 2022.
Oleg Usenko, cố vấn của Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky, cáo buộc Shell đang nhận “tiền máu”.
Shell cho biết các giao dịch này là kết quả của “các cam kết hợp đồng dài hạn” và không vi phạm luật pháp hay lệnh trừng phạt.
Mới đây vào ngày 9 tháng Năm, một tàu chở dầu khổng lồ có khả năng chở hơn 160.000 mét khối khí được nén thành dạng lỏng – khí tự nhiên hóa lỏng hoặc LNG – đã rời cảng Sabetta, trên bán đảo Yamal ở cực bắc nước Nga.
Tàu chở LNG đã được Shell mua trước khi đi đến điểm đến cuối cùng là Hong Kong.
Đây là một trong tám lô hàng LNG mà Shell đã mua từ Yamal trong năm nay, theo dữ liệu từ cơ sở dữ liệu Kpler do Global Witness phân tích.
Năm ngoái, Shell chiếm 12% thương mại LNG vận chuyển bằng đường biển của Nga, theo tính toán Global Witness, và nằm trong số năm nhà kinh doanh LNG có nguồn gốc từ Nga hàng đầu trong năm đó.
Vào tháng Ba năm 2022, trong những tuần sau cuộc xâm lược Ukraine, Shell đã xin lỗi vì đã mua một lô hàng dầu của Nga và cho biết họ có ý định rút khỏi mảng dầu khí của Nga.
Họ nói rằng họ sẽ ngừng mua dầu của Nga, bán các trạm dịch vụ và các hoạt động kinh doanh khác ở Nga, đồng thời bắt đầu “rút lui theo từng giai đoạn khỏi các sản phẩm dầu mỏ, khí đốt và LNG của Nga”. Nhưng Shell cảnh báo rằng đó sẽ là một “thách thức phức tạp”.
Kể từ đó, nó đã tiếp tục nhận tàu chở LNG từ hai cảng của Nga, ở Yamal và tại Sakhalin ở vùng viễn đông.
Shell từng là nhà đầu tư thiểu số trong dự án khí đốt Sakhalin, nhưng đã từ bỏ yêu cầu đó vào tháng Chín năm ngoái sau khi chính phủ Nga chuyển nhượng cổ phần của mình cho một doanh nghiệp địa phương – và kể từ đó không nhận khí đốt từ Sakhalin.
Nhưng Shell vẫn tôn trọng hợp đồng với công ty LNG Novatek của Nga, công ty này buộc Shell phải mua 900.000 tấn mỗi năm từ Yamal cho đến những năm 2030, theo hãng tin Reuters.
Novatek là công ty khí đốt lớn thứ hai của Nga và các khoản thuế mà công ty này nộp là một khoản đóng góp đáng kể cho ngân sách của chính phủ Nga.
Oleg Usenko, cố vấn của tổng thống Ukraine, cho biết: “Điều đó khá đơn giản: bằng cách tiếp tục mua bán khí đốt của Nga, Shell đang đút tiền vào túi của Putin và giúp tài trợ cho cuộc xâm lược tàn bạo của Nga đối với người dân Ukraine.
“Số tiền khổng lồ mà Shell và toàn bộ ngành công nghiệp dầu mỏ đã kiếm được ở Nga nên được sử dụng để giúp tài trợ cho việc tái thiết Ukraine, thay vì làm giàu cho các cổ đông của họ.”
Người phát ngôn của Shell cho biết: “Shell đã ngừng mua LNG của Nga trên thị trường giao ngay, nhưng vẫn có một số cam kết hợp đồng dài hạn. Điều này hoàn toàn tuân thủ các biện pháp trừng phạt, luật và quy định hiện hành của các quốc gia nơi chúng tôi hoạt động.
“Có một tình thế tiến thoái lưỡng nan giữa việc gây áp lực lên chính phủ Nga về sự tàn bạo của họ ở Ukraine và đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng ổn định, an toàn. Các chính phủ phải quyết định về những sự đánh đổi cực kỳ khó khăn phải thực hiện.”
Shell là nhà kinh doanh LNG lớn nhất thế giới, vốn không phải chịu lệnh trừng phạt của châu Âu, và kiếm được hàng tỷ đô la lợi nhuận từ kinh doanh dầu khí vào năm ngoái.
Nga đã giảm qui mô lớn việc cung cấp khí đốt bằng đường ống vào năm ngoái, nhưng nước này đã tăng lượng khí đốt cung cấp bằng tàu, kể cả cho châu Âu.
Vương quốc Anh đã không nhập khẩu bất kỳ khí đốt nào của Nga trong hơn một năm, trong khi các chính trị gia EU đang cố gắng giảm lượng LNG của Nga mà khối này nhập khẩu. Vào tháng 3, Ủy viên Năng lượng của EU Kadri Simson đã kêu gọi các quốc gia và công ty ngừng mua khí đốt của Nga và không ký các hợp đồng mới.
“Đã quá lâu để việc giao dịch LNG của Nga bị coi là ghê tởm giống như giao dịch dầu mỏ của Nga. Trừng phạt thu nhập năng lượng của Putin không thể là các biện pháp mang tính biểu tượng mà phải ngăn chặn một cách cụ thể các khoản nhiên liệu hóa thạch khổng lồ gia cố quyền lực của Putin,” Jonathan Noronha-Gant, nhà vận động cấp cao tại Global Witness.
Công ty năng lượng TotalEnergies có trụ sở tại Pháp là một cổ đông thiểu số trong dự án Yamal và cũng là một nhà kinh doanh lớn về LNG của Nga, phân tích của Global Witness cho biết.
BBC đã tiếp cận TotalEnergies để lấy bình luận.
