Vào tháng 6 năm nay, chính quyền Kyiv đã phát động một cuộc phản công quy mô lớn được chờ đợi từ lâu, và cuộc chiến Nga – Ukraine bước vào một giai đoạn mới. Tuy nhiên, trước sự kiên cố của quân đội Nga, cuộc phản công của quân đội Ukraine đang tiến triển rất chậm chạp, trong khi các nước châu u và Mỹ không thể hỗ trợ cho Kyiv vô hạn. Do đó, Ukraine cần phải lựa chọn cách thức và thời điểm để kết thúc cuộc chiến tranh tiêu hao này.
Xung đột Nga – Ukraine kết thúc như thế nào và khi nào?
Đài CNBC đưa tin, cuộc phản công quy mô lớn của quân đội Ukraine không đạt được kết quả tức thì và tiến độ còn chậm trước các công sự phòng thủ kiên cố của Nga với chiều dài khoảng 966 km trên chiến tuyến, bao gồm các bãi mìn, boongke, hào và lưới nhiều lớp.
Kể từ khi mở cuộc phản công lớn hồi tháng 6, chính quyền Kyiv mới chỉ giành lại được một vài ngôi làng. Mặc dù Bộ Quốc phòng Ukraine nói rằng họ đã đạt được những tiến bộ tại Bakhmut ở phía đông Donetsk, tái chiếm 204,7 km vuông lãnh thổ ở phía nam, nhưng quân đội Ukraine đã phải đối mặt với những trở ngại lớn trong việc chọc thủng tuyến phòng thủ của Nga và hành quân về phía nam và phía đông Ukraine.
Tướng Sir Richard Barrons, cựu chỉ huy Bộ Tư lệnh Lực lượng Hỗn hợp Vương quốc Anh, bình luận: “Ukraine phải chứng minh rằng họ có thể đạt được bước tiến (cuộc phản công lớn), nhưng mọi người đều biết rằng với sức mạnh mà Ukraine đang có, họ không thể đánh đuổi tất cả người Nga ra khỏi lãnh thổ của mình vào năm 2023”.
“Người Nga không thể từ bỏ cuộc chiến và không muốn thua cuộc, nếu không Moscow sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Người Ukraine không mất đi ý chí chiến đấu và không muốn từ bỏ các vùng đất đã chiếm giữ; họ chỉ muốn được viện trợ nhiều hơn để đòi lại lãnh thổ. Điều này sẽ đẩy cuộc chiến sang năm 2024, thậm chí có thể sang năm 2025”.
Xung đột Nga – Ukraine kéo dài sẽ gây áp lực rất lớn cho chính quyền Kyiv. Cuộc chiến có thể kéo dài vài năm, đòi hỏi các nước châu Âu và Mỹ tiếp tục đầu tư một lượng lớn nguồn lực quân sự, nhân đạo và tài chính.
Ông Barrons tin rằng phương Tây sẽ cần nỗ lực đáng kể để tiếp tục hỗ trợ Ukraine và cần đóng góp khoảng 100 tỷ USD viện trợ mỗi năm, ít nhất là trong năm 2024 và 2025.
Sau đó, điều quan trọng là chính quyền Kyiv phải đạt được thành công nhất định trong việc phát động một cuộc phản công lớn, bằng không phương Tây có nguy cơ giảm viện trợ do sự bất mãn trong nước ngày càng gia tăng.
Trong khi đó, triển vọng về các cuộc đàm phán hòa bình vẫn khó nắm bắt bất chấp những nỗ lực của Nga và Ukraine nhằm đưa hai bên ngồi vào bàn đàm phán.
Ông Barrons nhận định, tại một thời điểm nào đó, Ukraine sẽ phải quyết định liệu có nên chấm dứt chiến tranh bằng quân sự hay phải tìm một lối thoát khác mà không thừa nhận thất bại hay không. Một cách để đạt được điều này là một hiệp định đình chiến, một thỏa thuận tạm thời để ngừng hành động quân sự nhưng không kết thúc chiến tranh hoàn toàn.
Trong khi một số quốc gia phương Tây ngầm tránh chi phí hỗ trợ Ukraine (Mỹ đã chi hơn 40 tỷ USD viện trợ cho Kyiv), nhiều chính phủ phương Tây cũng đã nhận ra những rủi ro đáng kể liên quan.
Chiến tranh Nga – Ukraine thực chất là cuộc đối đầu giữa phương Tây và Nga, không chỉ liên quan đến sự toàn vẹn lãnh thổ trong tương lai của Ukraine, mà còn liên quan đến cấu trúc an ninh quốc gia của cả phương Tây và Nga.Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, Đô đốc Rob Bauer tổ chức cuộc họp báo tại trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ, hôm 19/1/2023. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh Ukraine tiếp tục kêu gọi các nước NATO cung cấp vũ khí hiện đại hơn của phương Tây, bao gồm cả xe tăng chiến đấu hạng nặng, để nước này chống lại Nga. (Ảnh: Omar Havana/Getty Images)
Chủ tịch Ủy ban quân sự NATO: Đừng bao giờ coi thường quân đội Nga
Phát biểu trước báo giới ngày 3/7, Chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, Đô đốc Rob Bauer, cảnh báo, trong khi phần lớn lực lượng mặt đất của Nga đang chiến đấu trên tiền tuyến ở Ukraine thì đối với NATO, quân đội Điện Kremlin vẫn là một mối đe dọa to lớn.
Đô đốc Bauer nhận định: “Chúng tôi tin rằng Nga sẽ tái cấu trúc nên các kế hoạch này (NATO) không dựa trên tình hình thực tế của quân đội Nga mà dựa trên tình hình trước khi quân đội Nga tấn công Ukraine”.
Đô đốc Bauer tin rằng Moscow sẽ rút ra bài học từ cuộc chiến Nga – Ukraine, tức là sẽ trở nên mạnh mẽ hơn nữa, trong khi NATO tiếp tục coi quân đội Nga là mối đe dọa nghiêm trọng. Ngoài kho vũ khí hạt nhân hùng hậu, quân đội Nga còn sở hữu năng lực rất mạnh về hải quân, không quân và lực lượng vũ trụ.
“Chúng ta đừng bao giờ đánh giá thấp người Nga và khả năng phục hồi của họ, như những gì họ đã nhiều lần thể hiện trong lịch sử”, Đô đốc Bauer nhấn mạnh.
Khi được hỏi về cuộc phản công của Ukraine, ông Bauer nói lời rằng bản thân hơi thất vọng về Quân đội Ukraine và kết quả trên chiến trường, nhưng nhấn mạnh rằng mọi thứ vẫn còn ở phía trước.
“Tất nhiên chiến dịch này cực kỳ phức tạp. Tôi chắc chắn rằng cách họ làm điều đó rất đáng khen ngợi, ngoài ra người Ukraine, vì những lý do chính đáng, đang thận trọng với từng bước đi”, ông Bauer kết luận.Hình ảnh chụp từ xa về đám cháy kho xăng dầu ở Sevastopol sáng 29/4/2023. (Ảnh: Ukraine_defence/Twitter)
Chi phí chiến tranh của Nga tăng vọt khi ngân sách quốc phòng tăng gấp đôi
Theo một tài liệu của chính phủ mà Reuters có được, Nga đang chịu áp lực tài chính ngày càng tăng khi chi phí cho cuộc chiến với Ukraine tăng vọt. Moscow đã tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng năm 2023 lên hơn 100 tỷ USD, chiếm 1/3 tổng chi tiêu công của cả nước.
Theo tài liệu này, chi tiêu quốc phòng của Nga trong nửa đầu năm 2023 sẽ tăng thêm 600 tỷ rúp (khoảng 6,32 tỷ USD), tăng 12% so với mục tiêu chi ngân sách quốc phòng ban đầu cho năm 2023 là 4,98 nghìn tỷ rúp (54 tỷ USD).
Ban đầu, 17,1% ngân sách nhà nước của Nga được chỉ định cho “chi tiêu quốc phòng”. Chi tiêu quốc phòng hiện chiếm 19,2% dự báo ngân sách nhà nước ban đầu cho năm 2023 trong sáu tháng đầu năm.
Do bế tắc trong cuộc chiến Nga – Ukraine, ngành công nghiệp quân sự của Nga đã có sự phục hồi mạnh mẽ, trở thành động lực chính cho tăng trưởng GDP trong năm nay.
Hồi tháng 4, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế của Nga trong năm nay là 0,7%, nhưng sự cô lập toàn cầu sẽ làm suy yếu triển vọng kinh tế của Nga trong nhiều năm tới.Các binh sĩ Ukraine thuộc Lữ đoàn Không kích 80 nã pháo về hướng Bakhmut trong bối cảnh cuộc chiến Nga – Ukraine tiếp diễn ở Donetsk, Ukraine, hôm 13/4/2023. (Ảnh: Diego Herrera Carcedo/Anadolu/Getty Images)
Thương vong và thống khổ do chiến tranh Nga – Ukraine
Hôm 5/6, Bộ Tổng tham mưu các Lực lượng vũ trang Ukraine cho hay, từ ngày 24/2/2022 đến ngày 5/62023, số binh sĩ Quân đội Nga tử vong đã vượt quá 210.000 người, lên tới 210.350 người, trong đó 410 quân nhân Nga thiệt mạng trong vòng 24 giờ.
Hơn nữa, quân đội Nga đã thiệt hại 3.848 phương tiện chiến đấu, 7.523 xe bọc thép chở quân, 3.567 khẩu pháo, 584 xe tên lửa đa năng, 349 hệ thống phòng không, 313 máy bay quân sự, 298 trực thăng, 3.189 máy bay không người lái, 1.136 tên lửa hành trình, 18 tàu, 6.312 phương tiện khác nhau và tàu chở dầu, và 484 thiết bị đặc biệt, trong số những khí tài khác.
Trong những ngày gần đây, chính quyền Kyiv đã trừng phạt nghiêm khắc bất kỳ ai chia sẻ hình ảnh hoặc video về các hệ thống phòng không của Ukraine bắn hạ tên lửa quân sự của Nga.
Để ngăn chặn rò rỉ thông tin tình báo quan trọng, Bộ Quốc phòng Ukraine đã phát hành một video trên nền tảng truyền thông xã hội Telegram, nói rằng các kế hoạch hành động quân sự khác nhau liên quan đến cuộc phản công lớn của quân đội Ukraine cần được giữ bí mật và họ sẽ không công bố rộng rãi về thời gian của đợt phản công này.
Hãng thông tấn AFP đưa tin, ngày 4/6, Bộ Quốc phòng Nga cho biết quân đội Ukraine đã sử dụng 6 tiểu đoàn bộ binh cơ giới và 2 tiểu đoàn xe tăng để phát động cuộc phản công quân sự quy mô lớn vào 5 khu vực phòng thủ ở mặt trận phía Nam Donetsk. Do quân đội Ukraine coi đây là khu vực phòng thủ tiền tuyến yếu nhất nên chiến dịch quân sự thất bại, khiến hàng trăm binh sĩ Ukraine thiệt mạng.
Theo hãng tin Reuters, số người thiệt mạng trong cuộc xung đột Nga – Ukraine đã đạt đến mức chưa từng thấy ở châu Âu kể từ Thế chiến II. Theo một số lượng lớn các tài liệu tình báo của Hoa Kỳ được đăng trực tuyến, quân đội Nga và Ukraine đã phải chịu thương vong lên tới 354.000 người.
Cả Moscow và Kyiv đều tuyên bố đối phương hứng chịu thương vong nặng nề, nhưng các phương tiện truyền thông không thể xác minh một trong hai tuyên bố.
Trong các cuộc phỏng vấn, các nhà ngoại giao phương Tây tiết lộ rằng thương vong của quân đội Nga lên tới khoảng 200.000 người.
Theo Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc (OHCHR), từ ngày 24/2/2022 đến ngày 21/5/2023, cuộc chiến Nga – Ukraine đã cướp đi sinh mạng của 8.895 thường dân, khiến 15.117 thường dân bị thương cùng hàng triệu người Ukraine phải rời bỏ nhà cửa.
Ước tính có khoảng 17,6 triệu người Ukraine đang cần hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp, trong đó có hơn 5 triệu người phải di tản trong nước do chiến tranh. Có khoảng 8 triệu người tị nạn Ukraine ở châu Âu, với nồng độ cao nhất ở Nga, Ba Lan và Đức. Tại Nga, có 2,9 triệu người Ukraine đã đăng ký tị nạn.
Vào năm 2021, dữ liệu chính thức của Ukraine cho biết dân số của nước này rơi vào khoảng 41 triệu người.
Huyền Anh tổng hợp
