Covid: WHO sẽ điều tra nguồn gốc Vũ Hán, Trung Quốc của virus
17 tháng 12 2020
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói một nhóm gồm 10 nhà khoa học quốc tế sẽ đến thành phố Vũ Hán của Trung Quốc trong tháng tới, để điều tra nguồn gốc của Covid-19.
Bắc Kinh đã miễn cưỡng đồng ý với một cuộc điều tra độc lập, và đã phải mất nhiều tháng đàm phán để WHO được phép tiếp cận thành phố.
Virus này được cho là đến từ một khu chợ trong thành phố bán động vật Vũ Hán.
Nhưng việc tìm kiếm nguồn gốc của virus đã dẫn đến căng thẳng, đặc biệt là với Mỹ.
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã cáo buộc Trung Quốc ìm cách che giấu sự bùng phát ban đầu.
Mục đích của cuộc điều tra là gì?
Một nhà sinh vật học trong nhóm sẽ đi đến Vũ Hán, nói với hãng tin AP rằng, WHO không tìm cách đổ lỗi mà là để ngăn chặn các đợt bùng phát trong tương lai.
“Đây thực sự không phải là việc tìm ra một quốc gia để đổ tội,” Fabian Leendertz thuộc Viện Robert Koch của Đức nói.
“Đây là việc tìm hiểu những gì đã xảy ra và sau đó xem, liệu dựa trên những dữ liệu đó, chúng ta có thể cố gắng giảm thiểu rủi ro trong tương lai hay không.”
Tiến sĩ Leendertz nói mục đích là để tìm ra thời điểm virus bắt đầu lưu hành và liệu nó có bắt nguồn từ Vũ Hán không.
Ông nói thêm rằng chuyến đi dự kiến sẽ kéo dài bốn hoặc năm tuần.
Virus được phát hiện lần đầu ở đâu và khi nào?
Trong những ngày đầu của virus, nó đã được tìm thấy ở một chợ bán động vật ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, và có ý kiến cho rằng đây là nơi virus có bước nhảy vọt từ động vật sang người.
Nhưng các chuyên gia hiện giờ tin rằng virus có thể chỉ được khuếch đại ở đó.
Nghiên cứu cho thấy virus corona có khả năng lây nhiễm sang người có thể đã lưu hành mà không bị phát hiện ở dơi trong nhiều thập niên.
Tháng 12 năm ngoái, một bác sĩ người Trung Quốc tại Bệnh viện Trung ương Vũ Hán – ông Lý Văn Lượng – đã tìm cách cảnh báo các bác sĩ khác về khả năng bùng phát của một căn bệnh mới, nhưng ông bị cảnh sát yêu cầu “ngừng đưa ra những bình luận sai lệch” và bị điều tra vì “tung tin đồn”.
Bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời tháng 2 sau khi bị nhiễm virus lúc đang điều trị cho bệnh nhân ở thành phố.
Vào tháng 4, nhiều nghi ngờ và cáo buộc xuất hiện là virus có thể đã bị rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.
Các bức điện của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ được bạch hóa cho thấy các quan chức đại sứ quán đang lo lắng về an toàn sinh học ở đó.
Văn phòng giám đốc tình báo quốc gia Mỹ vào thời điểm đó nói mặc dù virus này không phải do con người tạo ra hay do biến đổi gen, nhưng giới chức đã điều tra xem liệu đợt bùng phát bùng phát do tiếp xúc với động vật hay vì tai nạn trong phòng thí nghiệm.
Các báo cáo gần đây trên truyền thông Trung Quốc cho rằng Covid-19 có thể đã bắt đầu hoạt động bên ngoài Trung Quốc.
Nhưng các nhà phân tích nói rằng những báo cáo đó không có cơ sở và chiến dịch đưa tin như vậy phản ánh sự lo lắng của giới lãnh đạo ở Bắc Kinh về thiệt hại với uy tín quốc tế của đất nước họ từ đại dịch.
Liệu chuyến đi Vũ Hán có mang đến câu trả lời?
Phân tích của Naomi Grimley, phóng viên sức khỏe, BBC News
Câu hỏi về một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus đã trở thành vấn đề địa chính trị quốc tế và các tranh cãi về WHO.
Chính quyền Trump luôn có quan điểm cứng rắn, cho rằng WHO đã quá mềm mỏng với Trung Quốc và trích dẫn ví dụ về các quan chức ca ngợi các hành động như phong tỏa Vũ Hán, thử nghiệm hàng loạt và công bố mã di truyền của virus của Trung Quốc.
Tuy nhiên, nhiều quốc gia khác – bao gồm Úc và Anh – cũng nói cần phải có một cuộc điều tra thích hợp.
Hãng tin AP tiết lộ bản ghi chép từ các cuộc gọi điện video của các quan chức WHO phàn nàn hồi tháng Giêng rằng họ không nhận được đúng dữ liệu cần có từ chính quyền Trung Quốc. Một nhóm WHO gồm hai người đến thăm Trung Quốc vào mùa hè này đã gặp khó khăn trong việc đàm phán về tiếp cận Vũ Hán.
Chuyến đi này, khi xảy ra, có lẽ sẽ tập trung vào các câu hỏi sinh học cơ bản: Có phải virus ban đầu đến từ loài dơi không? Có phải có “môi trường trung gian” liên kết dơi với con người không? Và chợ bán động vật ở Vũ Hán có phải là trung tâm của đợt bùng phát ban đầu không?
Phản ứng của Trung Quốc với báo cáo về virus
Cách giải quyết cuộc khủng hoảng đang phát triển của Trung Quốc hồi tháng Giêng đã được Tiến sĩ Mike Ryan, người đứng đầu Chương trình Cấp cứu Y tế của WHO ca ngợi, nói rằng “thách thức đã lớn nhưng phản ứng còn lớn hơn gấp bội”.
Theo WHO, Bắc Kinh đã giúp làm chậm sự lây lan của virus bằng cách nhanh chóng tình nguyện chia sẻ kiến thức về mã di truyền của virus.
Tuy nhiên, Mỹ – trong số những số quốc gia khác – đã đặt câu hỏi liệu Trung Quốc có hoàn toàn minh bạch khi virus lần đầu tiên xuất hiện ở đó hay không.
Vào tháng 3, người đứng đầu WHO tại Trung Quốc, Tiến sĩ Gauden Galea, nói với BBC rằng có “những thiếu sót” trong việc giải quyết dịch bùng phát trong những ngày đầu, nhưng các chuyên gia sẽ xem xét cách thức có thể tránh được vấn đề trong tương lai
Ông Trump sau đó công kích chính WHO vì đã quá “nghiệng về Trung Quốc” khi ca ngợi Bắc Kinh, nói rằng tổ chức này “thực sự đã sai” với những hướng dẫn ban đầu trong thời gian đại dịch bùng phát.
Ông tuyên bố rằng ông đang rút Mỹ ra khỏi WHO và nói rằng nguồn tài trợ sẽ được chuyển sang nơi khác.
