Liên Hiệp Châu Âu công bố chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương

Đăng ngày: 17/09/2021

Thu Hằng

Ngày 16/09/2021, chỉ vài giờ sau khi Mỹ, Úc và Anh thông báo liên minh ba bên AUKUS, Liên Hiệp Châu Âu cũng công bố chi tiết chiến lược riêng về vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương để xác định và tăng cường quan hệ với các nước trong vùng. Liên Âu khẳng định « không được thông tin », cũng như không được tham vấn về thỏa thuận giữa ba nước nói trên.

Thông tín viên RFI Pierre Bénazet tường trình từ Bruxelles :

« Đối với Liên Hiệp Châu Âu, vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương là 12.000 tỉ euro đầu tư hàng năm, có nghĩa là gấp đôi Hoa Kỳ, và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Liên Hiệp Châu Âu. Nói tóm lại, đó là khu vực của tương lai, theo chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel.

Còn người đứng đầu ngành ngoại giao châu Âu Josep Borrell khẳng định trọng tâm thế giới giờ đã dịch chuyển về khu vực này. Đối với ông, liên minh mà Mỹ, Úc, Anh vừa công bố đến đúng lúc để chứng minh cho việc Liên Hiệp Châu Âu cần có một chiến lược độc lập ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Ông nói : « Liên minh này chỉ càng nhấn mạnh thêm rằng vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương có vai trò rất quan trọng đối với an ninh của chúng ta, đối với năng lực kinh tế của chúng ta. Điều này buộc chúng ta phải suy nghĩ về việc cần phải nâng cao hơn sự tự chủ chiến lược châu Âu ».

Chiến lược của châu Âu dựa vào nhiều sáng kiến, trong đó đặc biệt có các hiệp định thương mại tự do với Úc, New Zealand và Indonesia, hay các thỏa thuận đối tác với Malaysia và Thái Lan. Ngoài ra còn có nhiều thỏa thuận đối tác về quản lý đại dương, về kỹ thuật số, chống biến đổi khí hậu, nghiên cứu hoặc về y tế, theo hướng giúp cho các nước châu Âu hiện diện lâu dài trong vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương ».

Phát biểu sau buổi giới thiệu chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương, lãnh đạo ngoại giao châu Âu Josep Borrell « lấy làm tiếc » vì Bruxelles không được thông báo trước về liên minh AUKUS. Theo ông, « một thỏa thuận quan trọng như vậy không phải là được chuẩn bị từ hôm trước, mà phải mất nhiều thời gian ». Tuy nhiên, ông trấn an rằng « việc này sẽ không ảnh hưởng đến mối quan hệ với Hoa Kỳ ».

Theo AFP, trong cuộc họp ngày 18/10 ở Luxembourg, 27 ngoại trưởng Liên Âu sẽ « phân tích tình hình và tác động của liên minh (AUKUS) này ».

Liên hiệp châu Âu hôm thứ Năm 16/9 đưa ra một chiến lược chính thức nhằm tăng cường sự hiện diện của họ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và đối phó với Trung Quốc đang ngày càng mạnh lên.

Trong chiến lược này, EU cam kết tiến tới đạt được một thỏa thuận thương mại với Đài Loan và triển khai thêm các con tàu để giữ cho các tuyến đường biển luôn rộng mở.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell khẳng định chiến lược này cũng rộng mở đối với Trung Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu, nhưng các nhà ngoại giao nói với Reuters rằng việc xây dựng quan hệ sâu sắc hơn với Ấn Độ, Nhật Bản, Australia và Đài Loan là nhằm hạn chế sức mạnh của Bắc Kinh.

Ông Borrell cũng nói rằng việc Mỹ, Australia và Anh đạt thỏa thuận hôm thứ Tư 15/9 về chương trình đối tác an ninh ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong khi EU không được tham vấn, cho thấy EU cần phải có chính sách đối ngoại quyết đoán hơn.

Ông cho biết EU rất mong muốn làm việc với Anh về vấn đề an ninh nhưng London đã tỏ ra không mặn mà kể từ khi nước này rời khỏi khối, ông cũng bày tỏ lấy làm tiếc khi Australia hủy bỏ thỏa thuận về tàu ngầm trị giá 40 tỷ đô la với Pháp.

“Chúng ta phải tự xoay sở để sống sót, vì những người khác làm như vậy”, ông Borrell phát biểu khi trình bày về chiến lược mới của EU đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Phát biểu này của ông nhắc đến khái niện “tự chủ chiến lược” mà Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lâu nay cổ súy.

Chủ tịch của EU, Charles Michel, cho rằng thỏa thuận của Hoa Kỳ với Australia và Anh “càng chứng tỏ thêm là EU cần có cách tiếp cận chung đối với một khu vực có lợi ích chiến lược”.

Tiếp sau kế hoạch ban đầu được đưa ra hồi tháng 4, EU nêu ra 7 lĩnh vực mà khối này sẽ gia tăng ảnh hưởng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đó là y tế, an ninh, dữ liệu, cơ sở hạ tầng, môi trường, thương mại và đại dương.

Kế hoạch này có thể đồng nghĩa là EU sẽ hiện diện ngoại giao nhiều hơn về các vấn đề Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, sẽ có thêm nhiều nhân sự và đầu tư của EU hơn trong khu vực, cũng như tăng hiện diện an ninh, bao gồm cả việc điều các con tàu đi qua Biển Đông.

Tài liệu của khối cho hay: “Xét đến tầm quan trọng của sự hiện diện hải quân có ý nghĩa của châu Âu ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, EU sẽ tìm cách đảm bảo việc triển khai hải quân của các quốc gia thành viên với mức độ cao hơn trong khu vực”.