Đăng ngày: 28/03/2022
Trọng Nghĩa
Có hai chủ đề chính chia sẻ trang nhất các báo Pháp ra ngày hôm nay, 28/03/2022: Chiến dịch vận động cho cuộc bầu cử tổng thống Pháp ngày 10/04 chính thức mở ra và tình hình nóng bỏng tại Ukraina với các phóng sự từ chiến trường của đặc phái viên các báo, hay các bài phân tích về các hệ quả của cuộc chiến do Nga khởi động đối với Châu Âu và thế giới, đặc biệt là nguy cơ nạn đói bùng lên trên thế giới, đặc biệt là tại Châu Phi.
Trong bài phân tích mang tựa đề “Dưới chiến tranh là nạn đói”, nhật báo Le Figaro cho rằng cuộc xâm lược Ukraina của Nga đã mở ra một “kỷ nguyên chiến lược” mới với sự trở lại của chiến tranh cường độ cao ở châu Âu, kéo theo sự đối đầu trực tiếp giữa các chế độ độc tài và các nền dân chủ.
Đây cũng là một cú sốc lớn và kéo dài đối với nền kinh tế toàn cầu trên mọi mặt. Điều đáng ngại, theo tờ báo, là “nếu chiến tranh vẫn tập trung ở châu Âu, thì một cuộc khủng hoảng lương thực sẽ tỏa ra toàn cầu”.
Vựa thóc Ukraina vừa không sản xuất, vừa không xuất khẩu được
Le Figaro giải thích: Cuộc tấn công vào Ukraina đã làm gián đoạn luồng giao thương về nông sản và làm tổn hại đến an ninh lương thực của nhiều nước. Lý do là Nga và Ukraina chiếm 29% lượng lúa mì xuất khẩu trên thế giới, 20% lượng ngô và lúa mạch, 80% dầu hướng dương và 35% hạt hướng dương. Nga cũng cung cấp 15% lượng phân đạm xuất khẩu trên thế giới toàn cầu.
Xung đột làm giảm đáng kể tiềm năng nông nghiệp Ukraina và gây nguy hiểm cho vụ thu hoạch năm 2022, vì 30% diện tích đất canh tác nằm trong vùng chiến sự trong thời kỳ gieo cấy.
Ngoài ra, giao thông của các cảng ở Biển Đen, nơi đảm bảo 30% lượng ngũ cốc vận chuyển, bị gián đoạn hoàn toàn, trong khi mạng lưới đường bộ và đường sắt bị phá hủy hoặc cắt đứt.
Các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu lương thực thực phẩm đặc biệt có nguy cơ đối mặt với tình trạng thiếu hụt và thậm chí là nạn đói.
Theo Le Figaro, tác động tàn phá sẽ rất lớn đối với cư dân các quốc gia phương nam, những nước phải nhập khẩu thực phẩm. Tại Ai Cập, giá thực phẩm đã tăng 17,5% kể từ tháng 2. Đây là một yếu tố đáng ngại vì tại Ai Cập, thực phẩm chiếm 44% ngân sách hộ gia đình (so với 15% ở châu Âu và 10% ở Hoa Kỳ). Các nước Tunisie và Liban đang bị thiếu bột mì và bột khoai mì. Ở Sudan cũng như ở vùng Sahel ở châu Phi, một nửa dân số đang bị nạn đói đe dọa.
Tác động tàn phá với các nước nhập khẩu, vừa thiếu hàng, vừa bị giá cao
Nhật báo La Croix cũng dành một hồ sơ dài cho nguy cơ thế giới, đặc biệt là châu Phi bị đói kém vì cuộc chiến tranh Ukraina.
Trong bài “Hành tinh lúa mì đang sôi sục”, La Croix cũng nêu bật số liệu Nga và Ukraina chiếm 30% xuất khẩu lúa mì thế giới. Nỗi lo thiếu hụt khiến giá lúa mì bùng nổ, khiến các nước nghèo bị lệ thuộc nặng nhất càng dễ bị tác hại.
Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến trước cửa ngõ châu Âu, hành tinh ngũ cốc đã rơi vào tình trạng hỗn loạn khi đối mặt với nguy cơ thiếu hụt lúa mì từ Nga và Ukraina, nhất là trong bối cảnh thế giới ngày càng sử dụng thêm nhiều lúa mì. Theo ông Sébastien Abis, nhà nghiên cứu tại Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược (Iris) của Pháp: “Mỗi năm, chúng ta tiêu thụ 800 triệu tấn lúa mì, so với vỏn vẹn 600 triệu khoảng 20 năm trước đây. Trong số 800 triệu tấn đó, một phần tư đến từ thương mại quốc tế, trong khi con số này chỉ chiếm 15% vào đầu những năm 2000”.
Vấn đề là nếu lúa mì bây giờ được tiêu thụ ở khắp mọi nơi, thì việc sản xuất lại đòi hỏi điều kiện khí hậu đặc biệt, khiến cho không phải nơi nào cũng trồng được. Theo ông Pierre Blanc, giảng viên trường Nông Nghiệp Bordeaux Sciences Agro: “85% lúa mì trên thế giới do khoảng mười quốc gia sản xuất. Do đó, khả năng cung cấp cho những quốc gia cần đến trở thành một vấn đề chiến lược, cả về thương mại lẫn chính trị.
Theo La Croix, các kho thóc chính của thế giới hiện nay là Nga (khoảng 33 triệu tấn xuất khẩu vào năm 2021), Liên Hiệp Châu Âu (32 triệu, trong đó có khoảng 20 triệu từ Pháp), Ukraina (24 triệu), sau đó là Hoa Kỳ và Úc (23 triệu tấn)…
Và hiện nay, có hơn 20 quốc gia phụ thuộc vào lúa mì của Ukraina hoặc Nga với hơn 50% lượng nhập khẩu của họ. Đây là trường hợp của Somalia, 100%, Sudan (75%), hay thậm chí là Ai Cập, với hơn 80%, cũng là nước nhập khẩu lúa mì lớn nhất thế giới.
Câu hỏi từng được đặt ra là uộc chiến ở Ukraina có thể dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống lương thực toàn cầu hay không ? Hôm 14/03, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đã nói lên nỗi lo sợ về một “cơn lốc của nạn đói”. Trong ngắn hạn, toàn bộ câu hỏi đặt ra là liệu lượng dự trữ sẵn có có đủ trong khi chờ vụ thu hoạch tiếp theo vào mùa hè này hay không.
Một vấn đề khác đáng lo ngại là giá cả tăng vọt. Trước khi khủng hoảng nổ ra, giá 1 tấn lúa mì biến chuyển từ 180 đến 220 euro. Giờ đây, giá này đã tăng vọt lên thành 400 euro.
Le Figaro: Kharkov kiên cường dưới bom đạn Nga
Như nói ở trên, chủ đề quan trọng được báo chí Pháp hôm nay khai thác là tình hình nóng bỏng tại Ukraina. Le Figaro đã dành tựa lớn trang nhất cho cuộc kháng cự mạnh mẽ của người Ukraina và ghi nhận: “Kharkov kiên cường dưới bom đạn của Nga”.
Le Figaro đã cử đặc phái viên của mình đến tận thành phố lớn thứ hai của Ukraina để tìm hiểu về cuộc sống của những con người Kharkov đã không bỏ chạy mà đã chấp nhận ở lại một thành phố bị bom đạn Nga biến thành đống hoang tàn đổ nát sau một tháng tấn công, nhưng vẫn không rơi vào tay quân xâm lược.
Ngoài cuộc kháng chiến đáng ca ngợi của người Ukraina tại Kharkov, Le Figaro cũng chú ý đến tình hình tại Lviv, ở miền tây Ukraina, vừa bị Nga oanh kích dữ dội cuối tuần qua.
Lviv bị tấn công vì là ngõ chuyển vận viện trợ phương Tây
Trong bài “Ở miền tây Ukraina, hành lang hẹp để chuyển vận vũ khí phương Tây”, tờ báo Pháp ghi nhận là Nga thường xuyên bắn phá o khu vực gần biên giới Ba Lan nơi trung chuyển viện trợ của phương Tây cho Ukraina.
Kể từ khi bắt đầu chiến tranh, khu vực này đã bị bắn phá hai lần, lần đầu tiên vào ngày 13 tháng 3, khi hai chục tên lửa tầm xa, được bắn từ Nga, theo Lầu Năm Góc, đã rơi xuống căn cứ quân sự Yavoriv, rất sát biên giới Ba Lan, khiến hơn 35 người thiệt mạng. Bốn ngày sau, một xưởng sửa chữa máy bay liền kề với sân bay của thành phố bị phá hủy.
Theo quan điểm của Nga, việc tấn công vào các cơ sở hạ tầng này là điều hiển nhiên. Khu vực Lviv đã trở thành một trung tâm nhân đạo và quân sự, với số lượng thiết bị từ Ba Lan chuyển vào Ukraina ngày càng tăng do việc Hungary và Rumani đã từ chối cho mượn lãnh thổ của họ cho các hoạt động như vậy.
Một nguồn tin an ninh châu Âu nêu bật: “Người Mỹ đã chậm hành động, nhưng một khi họ bắt tay vào việc, khối lượng viện trợ đã tăng một cách rất ấn tượng, tương đương với cả một cầu không vận thực sự”.
Les Echos: Thách thức mới cho Châu Âu là tái võ trang
Cũng liên quan đến cuộc chiến Ukraina, nhưng dưới lăng kính hệ quả, nhật báo kinh tế Pháp Les Echos nêu bật trong hàng tựa lớn trang nhất : “Châu Âu: Thách thức của việc tái vũ trang”.
Theo tờ báo, cuộc chiến ở Ukraina đang thúc đẩy các nước Liên Âu xây dựng một châu Âu thực sự có năng lực về phòng thủ. Để làm được điều này, các nhà sản xuất vũ khí và các quốc gia phải học cách hợp tác. Đối với Les Echos, từ drone, vệ tinh, cho đến tàu sân bay, chiến đấu cơ… các ưu tiên rất nhiều.
